Dolar dibe vurdu şimdi sıçrama zamanı

Yurtdışındaki gerginliklere rağmen son 6.5 yılın en düşük seviyelerine inen dolarda düşüşün devam etmeyeceği düşünülüyor. 1,15 YTL seviyelerini 'doların geleceği son nokta' olarak gören uzmanlar, yatırımcıları sert yükseliş beklememeleri konusunda da uyarıyor.

Uluslararası piyasalardaki mortgage krizine bağlı dalgalanmalar ve ABD ekonomisine yönelik resesyon kaygıları sürerken doların 1.15 YTL ile 6.5 yılın dibine inmesi kurdaki düşüşün nereye kadar süreceği ve düşüşün sonuna mı gelindiği sorularını gündeme getirdi. Bu soruların artmasının temel nedeni ise dolar kurunun dip seviyeler olarak adlandırılan 2001 yılındaki seviyelerine kadar düşmüş olması. İçeride kurların hızla gerilemesinin nedenlerinden biri olarak gösterilen doların uluslararası piyasalardaki kan kaybının 2008'de duracağı tahmin ediliyor. Uluslararası haber ajansı Bloomberg'de yılın ilk günlerinde yer alan ve 42 kur stratejistinin katıldığı anketin sonuçlarına göre, dolar 2008 yılında euro karşısında yüzde 3,5 değer kazanarak 1,40 seviyesini görebilir.
Hatta son günlerde 1,47 seviyelerinden işlem gören euro/dolar paritesinin 1,23'lere kadar gerileyebileceğini düşünen uzmanlar da var.
Ancak, bu beklentinin gerçekleşme ihtimali ABD'den gelecek ekonomik verilere bağlı. ABD'de de açıklanan her ekonomik verinin piyasalarda anında tepki verdiği ve 2008 yılının dalgalanmaların sıkça yaşanacağı bir yıl olacağı görüşü hakim. Piyasa uzmanları arasında genel kanı ise doların hem içeride hem de dışarıda artık dip seviyelere geldiği yönünde. Ancak uzmanlar, dolar kurunda bu seviyeden sonra şok yükselişlerin beklenmemesi gerektiği konusunda yatırımcıları uyarıyor.

Yabancının bono aşkı doları vurdu
Bu arada doların 2001 yılının haziran ayında gördüğü seviyelere geri gelmesinin nedenlerinden biri ağırlıklı olarak yabancı yatırımcların bono piyasasına girme eğiliminde bulunması gösteriliyor. Piyasa uzmanları, dolarda bu hafta hızlanan geveşeme eğiliminin yıl boyunca sürmesinin olanaksız olduğu yönünde de görüş birliği içindeler. Dolar kurundaki düşüşün devam etmesi için ABD ekonomisine yönelik kaygıların azalması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, döviz piyasası için 2008'in dalgalanmalarla geçeceğini ancak doların 1.20 YTL ile 1.30 YTL arasında dengeleneceği belirtiyor. Türkiye'nin dünya piyasalarından farklı olan hikayelerinin YTL'ye olan güveni artırdığını belirten uzmanlar, önümüzdeki dönem için enflasyonla mücadele eden Merkez Bankası'ndan doları yükseltecek herhangi bir müdahale beklemiyor.

Dolarda çıkış olasılığı yüksek
Bono alımlarımı ve döviz satıp TL'ye dönme eğilimi nedeniyle doların değer kaybettiğini belirten Tekstilbank Döviz Masası Yönetmeni Semin Dülek, "Şu an, döviz satarak edinilen TL ile tahvile yönelim var. Bu hareket doların bu hafta gevşemesine neden oldu. Ancak bu durum, yıl boyunca sürmez" dedi. Piyasaların ABD'nin çok sert bir durgunluğa gireceğini fiyatlamadığını da belirten Dülek, ABD borsaları düşerken gelişmekte olan ülkelere ilginin artmasının bu durumdan kaynaklandığını belirtti. Dülek, doların şu anki seviyelerinde salındıktan sonra aşağıya gidemeden yukarıya doğru bir düzeltme hareketi yapma ihtimalinin daha yüksek olduğunu söyledi.

Dolarda düşüşün sürmesi zor
Mortgage krizi ve ABD'deki büyümeye ilişkin endişeler nedeniyle 2008'in zor bir yıl olacağını belirten Abank Döviz Masası Şefi Sevgi Aytekin, "Enerji fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle enflasyon tüm dünya ülkelerini zorlayacak. Ancak büyümenin düşmesi nedeniyle yılın ikinci yarısında enflasyon üzerindeki baskılar bir miktar azalabilir" diye konuştu. Dolarda gelinen seviyelerin dip seviyeler olduğunu ifade eden Aytekin, "Bu yıl oldukça dalgalı olacak. Doların yılı ortalama 1,20 YTL seviyelerinden tamamlamasını bekliyorum. Dolarda düşüşün sürmesi için ABD ekonomisine ilişkin kaygıların azalması gerekiyor. Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası'nın faiz indirimleri işlerin iyi gittiği mesajını verdiği için kurları yükseltmiyor" dedi. Aytekin, doların 1 YTL'ye inmesi için dünyada tedirginliklerin ve Türkiye'de cari açığın azalmasının gerektiğini söyledi.

Enflasyon MB'nin elini bağlıyor
Doların pariteye bağlı değer kaybettiğini belirten TEB Yatırım Ekonomisti Sertan Kargın, Türkiye'nin dünya piyasalarından farklı hikayelerinin olmasının da güveni artırdığını söyledi. Uluslararası piyasalarda mortgage dalgalanması ve ABD'nin resesyona gireceği endişesi olmasaydı doların bugün hangi seviyelerde olacağına dair birşey söylemenin zor olacağını kaydeden Kargın, böyle bir süreçte Türkiye'de de reform hareketlerinde ileriye gidiş olmasaydı doların 1.20 YTL ile 1.25 YTL aralığında olabileceğini söyledi.
Doların 1 YTL olmasının gerçekleşmesi çok güç bir durum olduğunu ifade eden Kargın, "Önümüzdeki süreçte dolar için 1.20 YTL seviyesine gelmesi gerçeğe dönüşebilir. Doların 1.1 YTL'ye gelmesi için Türkiye'nin kredi notunun artması ve Halkbank satış sürecinin tamamlanması gerekir. Ancak Halkbank satış sürecinin başarısızlıkla sonuçlanması ise doları 1.20 YTL'nin çok üzerine 1.30 YTL seviyelerine yükseltebilir" dedi. Merkez Bankası'nın (MB) dolara alım yönünde müdahale yapamayacağına da dikkat çeken Kargın, "MB, yüzde 4 ile 6 arasında bir enlasyon hedefledi. Merkez Bankası, dolarda 1.1 YTL'yi görse bile müdahale edemez. Ancak MB, enflasyon hedefini rahatlıkla tutturabilirse müdahale eder. Sonuç olarak Merkez Bankası doları herhangi bir şekilde yukarıya doğru itecek bir müdahaleden uzuk duracaktır" dedi.
Tam bu noktada dün uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Moody's'in Başkan Yardımcısı Kristin Lindow, kısa vadede Türkiye için bir not artışının düşünülmediğini açıkladı.

Yerliler pusuya yattı
Son yıllarda sürekli değer kaybetmesine rağmen yerli yatırımcıların dolar aşkı bitmiyor. Dolardaki her düşüşü alım fırsatı olarak değerlendiren yerli yatırımcıların, bankalardaki döviz tevdiat hesapları (DTH) 2006 yılı başından bu yana 34 milyar dolar arttı. DTH'larda en büyük payı ise 66.4 milyar dolar ile bireysel yatırımcılar alıyor. Şirketlerin bankalardaki döviz hesaplarının toplam tutarı ise 27.3 milyar dolar seviyesinde. DTH'ların yüzde 56,5'i dolar cinsi, yüzde 41,3'ü ise euro olarak tutuluyor.

TSKB Başekonomisti Gündüz Fındıkçıoğlu: Doların geleceği nokta bu
Doların euroya karşı değer kazanma çabası içinde bulunduğunu belirten TSKB Başekonomisti Gündüz Fındıkçıoğlu, "2008'in bütününe bakıldığında, YTL'nin dolar karşısında herhangi bir şekilde pariteden bağımsız olarak değer kazanacağını zannetmiyorum. Dolar biraz daha zayıf gider, senenin büyük kısmında yerlerde sürünürse, o zaman dolar 1.1 YTL'yi görebilir. YTL'nin dolar karşısında değer kaybetmesi ve 1 YTL'nin altına düşmesi için bunun dışında bir neden görmüyorum. Bunun olabilmesi içinse, büyük bir para akışının olması lazım" diye konuştu.
2008'de yapılması planlanan özelleştirmelerin başarısının da kurlar açısından önemli olduğuna dikkat çeken Fındıkçıoğlu, cari açığın yarattığı kırılganlığın devam ettiğinin altını çizdi.

Finansbank Faiz ve Risk Yönetimi Bölüm Başkanı Ali Özenç: Dolarda daha fazla düşmez
Doların şu anki seviyesinin görülebilecek en düşük seviye olduğunu belirten Finansbank Faiz ve Risk Yönetimi Bölüm Başkanı Ali Özenç, "Yurtdışındaki bankalar zarar açıkladıktan sonra tekrar güvenilir hale gelir ve Türkiye'ye gelen paralar gidebilir. Bu da 2008'in içinde kesin olur. Yılbaşı ve üçüncü ay bilançolarında yabancıların kâr zararları ortaya çıkacak. Bu da çıkışa neden olur" dedi. Özenç şöyle devam etti: "2008'de içerideki performansın da çok iyi olmayacağını bekliyoruz. Türkiye'ye carry trade ile para girmeye devam ediyor. Japon yeninden dolara, oradan da YTL'ye dönüldüğü için, dolardaki faizlerin dolar paritesini yukarıya atmaması bekleniyor. Şu anki seviyeler doların gelebileceği en düşük seviyedir." Doların 1.20-1.30 YTL seviyesinde olması gerektiğini ifade eden Özenç, 1 YTL'nin altına gelmesi için ABD'nin enflasyondan korkmadan çok hızlı faiz indirmesi, buna paralel Türkiye'nin faiz indirmemesi gerektiğini kaydetti.

Rekora doymayan altın 1000 dolara çıkabilir
Petrol fiyatlarındaki artış, dolardaki kan kaybının sürmesi ve fonların yoğun talebi altın fiyatlarına 891 dolar ile yeni bir rekor kırdırarak tarihi zirvesine taşıdı. Altın fiyatlarının kısa vadede 900 doların üzerine çıkmaya çalışacağı tahmin edilirken fiyatların 2008 yılı içerisinde 1000 doları görebileceği ifade ediliyor. Yatırım alternatiflerinin az olması nedeniyle altın piyasasına taze para akışının çok olduğu belirtiliyor. Analistler, hisselerin düştüğü bir dönemde özellikle fonların altın piyasasına akın ettiğine dikkat çekiyor. Yatırımcılar ekonomik belirsizlik nedeniyle altını güvenli bir varlık olarak görüyor. ABD'de yüksek riskli konut kredilerinden kaynaklanan kriz sonrası yatırımcıların daha az riskli yatırım araçlarını tercih ettiği ifade ediliyor. Altın fiyatları geçen yıl yüzde 30 yükselerek 1979'dan bu yana en büyük yıllık artışını gerçekleştirirken fiyatlarda bu yıl sadece 9 günlük değer artışı ise yüzde 7'yi buldu.



Yerlilerin bankalardaki döviz hesapları (milyon dolar)

Tarih Bireysel Tüzel Dolar Euro ($) Toplam

30.12.2005 44.066 15.763 34.842 23.474 59.829
29.12.2006 53.146 22.638 45.353 28.772 75.784
26.01.2007 54.629 22.809 46.209 29.574 77.438
30.03.2007 57.363 23.053 47.930 30.771 80.416
29.06.2007 62.087 25.105 51.581 33.680 87.193
28.09.2007 65.390 26.572 53.088 36.942 91.962
26.10.2007 66.487 27.630 54.248 37.910 94.117
14.12.2007 66.695 27.956 53.571 39.117 94.651
19.12.2007 66.410 27.337 52.982 38.810 93.747
Kaynak: Merkez Bankası



Kurumların yılsonu dolar tahmini*

Kurum Dolar (YTL)

Abank 1,33
Ak Yatırım 1,3
Ata Yatırım 1,32
EFG İstanbul 1,27
Ekspres Yatırım 1,23
Finansbank 1,25
Finans Yatırım 1,26
Fortis 1,29
Halk Yatırım 1,28
HSBC 1,25
JPMorgan 1,17
Oyakbank 1,36
Oyak Yatırım 1,3
Raymond James 1,25
Tera 1,3
TSKB 1,25
Unicorn Capital 1,26
Yatırım Finansman 1,31
Ortalama 1,27