Çinli tüketici Anadolu Kaplanları’nı bekliyor

Türkiye’den bakınca Çin, ucuz ithal edilecek bir fırsatlar diyarı olmanın ötesine geçemiyor. Batılı ülkelerden bakılınca ise Çin, Fortune 500 listesinde yer alan dünyanın en büyük 500 şirketinin 490’ının üretim veya hizmet merkezlerini kurduğu devasa bir fabrika olarak algılanıyor. ABD ve AB ülkelerinin Çin’le ticaret hacmi 535 milyar doları bulurken, Türkiye’nin ticaret hacmi 14 milyar dolar seviyesine ancak ulaşabildi. AB ve ABD’nin Çin’e yaptığı ihracat ise 153 milyar dolar civarında... Kabaca Çin’den 3 alıp 1 satıyorlar. Şimdi sıkı durun! Resmi olmayan verilere göre 2007 ‘de 70 milyon nüfuslu Türkiye, Çin’den 13 milyar dolarlık ithalat yaptı. Türkiye, 1.3 milyar nüfuslu Çin’e 1 milyar dolarlık ihracat yapmayı zar zor başardı. Fark 13 kat! Peki neden bu tablo böyle? Gelin Türk işadamlarının pek de yabancısı olmadığı bir örnekle açıklayayım.

Kapalı Çarşı gibi

Çin’in güneyinde yer alan Guangzhou kentinde yılda iki kez Çin İhraç Ürünleri Fuarı düzenleniyor. İnşaattan otomotive, dekorasyondan tekstile kadar 50 farklı sektöre ait binlerce ürünü aynı anda görmek mümkün. Fuarın ticari hacmi 45 milyar dolar...

“Çin’e gittim” diyen her 10 Türk işadamından belki de 7-8’i Guangzhou Fuarı’na uğramıştır. Her dönem yaklaşık 5 bin Türk işadamı fuarı ziyaret ediyor. Her Çin sohbetinde konu mutlaka Guangzhou’ya uzanır.

Ben de ne olup ne bittiğini görmek için Guangzhou’ya gittim. Standlar arasında dolaşmaya başladığımda kendimi Kapalı Çarşı’da hissettim... Yanlışlıkla çarptığım kişilerin çoğu Türk çıkıyordu. “Ali Abi! Ali Abiiii!!! Gel gel şu pıçaklara bi bak, bunnar da çok hesaplı...Aaa şu cep telefonlu kol saati de çok orijinal!” şeklindeki bağrışmalarları sık sık işittim.

Türk, Rus ve Afrikalı

Evet, Çinliler’in hakkını yemeyelim fiyatlar Türkiye ile kıyaslandığında ilk bakışta uygun görünüyor. Örneğin, Türkiye’de bir züccaciyecide 5 YTL’ye satılan seramik bir fincan orada 30 sent (USD), Türkiye’de 5.5 ila 10 YTL arasında satılan vakumlu istif poşetleri orada 60 sent.

Yani tam biz Türkler’e göre. Ne iş yapıyorsan yap; ister marangoz ister buzdolapçı ol... Git Guangzhou’ya 3 bin dolar ver, 10 bin fincan al. Nakliyesi, gümrüğü, bahşişi toplam masraf 10 bin dolar olsun. Fincanları 3.5 YTL’den satsan, al sana 35 bin YTL. 1 koy 3 al, voleyi vur! Ne gerek var Çin’e yatırımla falan uğraşmaya. Ticaret sizce bu kadar basit mi? Veya bu yaklaşımın Türk ekonomisine faydası var mı?

Gelin bir de şu açıdan bakalım: Guangzhou Fuarı’na giden işadamlarının çoğu Türkiye, Rusya, Doğu Avrupa, Afrika, Şili ve Bolivya gibi Latin Amerika ülkelerinden geliyor. Amerikalı, İtalyan, Fransız veya Alman’a ise çok nadir rastlanıyor. Bunun 2 açıklaması olabilir. Bir; biz Türkler kurnazız ve bu fuarı onlardan önce keşfettik. İki; biz kendimizi kurnaz sanıyoruz ve Batılılar’ın bildiği başka bir şey var... Gözlemlerime göre, aslında bildikleri bir değil, iki değil, tam üç şey var:

Riskler çok yüksek

Guangzhou ve benzeri fuarlarda ürün maliyetleri sanıldığı kadar uygun değil. Örneğin, Guanzghou’da toptan satılan bir MP3 çalar modeli yaklaşık yüzde 20 düşük fiyata market raflarında duruyor. Aynı durum tropik meyvelerden, bisiklete kadar geçerli.

İkinci faktörü kibarca anlatmak gerekirse, Çinliler kimi zaman ticarette acımasız olabiliyor. Örneğin, Türkiye’de konteynırın kapaklarını açtığınızda parasını verdiğiniz ürünle alakası olmayan kalitesiz mallarla karşılaşabilirsiniz. Hatta mal yerine karşınıza saman öbekleri çıkabilir ya da Çinliler’in CE gibi kalite belgeleri orijinal değildir ve malınız gümrükte takılır. Sermayeniz yanar.

Alım gücü 3.5 kat arttı

Son olarak, Batılılar Çin’e üretim tesisleri veya ofisler kurmasının altında sadece daha kaliteli malı daha uygun fiyata alma çabası yatmıyor. Düşük maliyetle üretim de tek neden değil. Çünkü Çin, dünyanın en büyük pazarı oluyor. Firmalar Çin’e girip şimdiden pazardan pay almaya çalışıyor. Çin’in nüfusu 1.3 milyar ancak alım gücü son 10 yılda 3.5 kat artan 247 milyonluk bir orta sınıfa sahip... Yıllık geliri 20 bin doların üzerinde olan zenginlerin sayısı ise 33 milyon. Özel otomobillerin sayısı 5 yıl önce 12 milyondu, şimdi ise 31 milyon. Kozmetik pazarı son 5 yılda 10 milyar dolardan 21 milyar dolara çıktı. Konfeksiyon tüketimi her yıl yüzde 18 artıyor.

Lüks pazarı büyüdü

Daha da önemlisi Çin, lüks tüketim canavarı Japonya’dan tam 11 kat daha fazla 30 yaşın altında genç nüfusa sahip. Günümüzde lüks ürün pazarı 2.5 milyar dolar civarında ve her yıl yüzde 30 büyüyor. Goldman Sachs raporlarına göre 2015’te Çin dünyanın lüks ürün tüketiminin yüzde 29’unu gerçekleştirerek ilk sıraya oturacak. İşte bu yüzden Louis Vuitton, Cartier ve Bulgari gibi lüks devleri Çin’e akın ediyor. Sadece Çin için yaratılmış ParisChic ve Je T’aime gibi aslında dünyada tanınmayan fakat ünlü marka gibi yutturulan “sahte” lüks mağazalar açıldı.

62 milyar dolar yatırım

Peki Türkiye, Çin’in fırsatlarından yararlanıyor mu? Pek değil. Elbette Türk sanayisinin öncülerinin hakkını yememek gerekiyor. Sabancı Holding, Koç Grubu, Şişecam başta olmak üzere yaklaşık 50 Türk firması Çin’e üretim tesisi kurmak için yatırım yaptı. Çin’deki Türk şirketlerinin sayısı 500’ü aştı. Ancak Çin’e toplam yatırımımız, gayrıresmi verilere göre hâlâ 1 milyar doların altında. Oysa ki Çin her yıl 62 milyar dolar dış yatırım alıyor.

Bazı okuyucularımız belki şöyle düşünüyor olabilir: “Anladık Çin iyi bir pazar. Türk şirketleri kapıyı da aralamış. Ama ben ne Koç ne de Sabancı’yım. Elimde az bir sermaye var. Fuar riskli diyorsun. Ne yapayım şimdi?”

Profesyonel destek alın

Elbette fuarlara gidin. Ancak bıçakçıysanız bıçak, elektronikçiyseniz elektroniğe odaklanın. Kendi faaliyet alanınıza yönelik sektörel fuarları tercih edin. Mutlaka bir denetimci firma ile anlaşın. 12 metrelik bir konteynerin Türkiye’ye nakliyesi yüklendiği limana göre kabaca 3-4 bin dolar tutar. 250-300 dolar daha masraf yapın, malınız yüklenmeden önce denetlensin. Ve sizin de içiniz rahat etsin. Çin’e yatırım yapmadan önce mutlaka Pekin Büyükelçiliği Ticaret Ateşeliği’ne, DEİK Türk-Çin İş Konseyi’ne ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’na başvurun. Tüm bu kurumların size, yardımcı olacağı, gerekli araştırma desteğini sağlayacağını ve profesyonelere yönlendireceğini dikkate alın. Garantici olun.

Gıda sektörü cazip

Pekin’deki bu tabela bir Türk girişimcisine ait değil. Kebapçıyı Chen adlı bir Çinli açtı. Dürümü 25 yuan, yani 4 YTL’ye satıyor.

Çİn genelinde markalaşmış 349 restoran zinciri faaliyet gösteriyor. Bunların 70’i McDonalds, KFC ve Starbucks gibi yabancı gıda zincirleri... Zincir restoranların sayısı 11 bin 360... Geçen yıl yaptıkları toplam ciro ise 5.5 milyar dolar. Pazar her yıl yüzde 15’in üzerinde büyüyor. Peki hiç Türk gıda markası var mı? Henüz yok... Çin genelindeki Türk restoranı sayısı 10’u aşmıyor.

İŞTE ÇİN FUARLARI

* SIOF (Şangay)

22.02.2008-24.02.2008

Medikal ve optik ürünler

* Floor Coverings (Pekin)

29.02.2008-03.03.2008

Halı, kilim ve zemin döşemeleri

*Xiamen Stone (Xiamen)

06.03.2008-09.03.2008

Doğal taş ve mermer fuarı

* Furniwood China (Pekin)

07.03.2008-10.03.2008

Mobilya, ağaç işleme makineleri

* R+T Expo (Şangay)

11.03.2008-14.03.2008

Yapı, inşaat, kapı, pencere fuarı

* China Refrigeration (Şangay)

09.04.2008-11.04.2008

Isıtma, soğutma sistemleri fuarı

*CHINA GLASS (Pekin)

10.04.2008-13.04.2008

Cam ve cam ürünleri fuarı

*ChinaPlas (Şangay)

17.04.2008-20.04.2008

Plastik ve kauçuk endüstrisi fuarı

*Welding&Cutting (Şangay)

14.05.2008-17.05.2008

Endüstriyel makineler, demir-çelik-alüminyum, el aletleri fuarı

* Shoes&Leather (Guangzhou)

28.05.2008-31.05.2008

Deri, kürk, ayakkabı, çanta fuarı

* Guangzhou Lighting (Guangzh)

08.06.2008-11.06.2008

Dekorasyon ve aydınlatma fuarı
* ProPak China (Şangay)

09.07.2008 11.07.2008

Ambalaj ve paketleme

* Intertextile Pavilion (Shenzhen)

10.07.2008-12.07.2008

Tekstil ürünleri fuarı

* Home Textiles (Şangay)

26.08.2008-28.08.2008

Ev tekstili fuarı

* Sweets China (Şangay)

03.09.2008-05.09.2008

Gıda ve pastane ürünleri

* All China Leather (Şangay)

03.09.2008-05.09.2008

Ayakkabı, deri, kürk fuarı

* World of Food China (Şangay)

03.09.2008-05.09.2008 (Gıda)

YARIN: n Türk gençleri için Çin’de eğitim fırsatları...

* Çin’de staj yapmak ve çalışmak zor mu?