Çile bitiyor

Televizyonlarda her kesimden seyircisi olan yerli diziler program aralarına aldıkları reklamlarda süre kurallarını hiçe sayıp izleyici şikayetlerine neden olunca RTÜK'ten son kez uyarı aldı. RTÜK'e yüzlerce vatandaş şikayette bulunarak dizilerin seyredilemez hale geldiğini belirtince RTÜK artık uyarı cezası ile yetinmeyip, kanallara 500 milyar liraya varan para ve program durdurma cezası vereceğini duyurdu.

Çeşitli televizyon kanallarına son iki ay içinde reklamların yerleştirilmesi başlıklı RTÜK'ün 21'inci maddesi ve programların desteklenmesi başlıklı 23'üncü maddesi kapsamında uyarılarda bulunan RTÜK, "Artık uyarı değil, para cezası geliyor" mesajını kanal yöneticilerine gönderince TV kanal yöneticileri 11 Haziran'da bir randevu istedi.

TV yöneticileri RTÜK yöneticileri ile biraraya gelerek "Bize 1 Eylül'e kadar süre tanıyın" demeye hazırlanıyor. Rating konusunda birbirleri ile kıyasıya mücadele eden TV kanallarının yöneticileri reklam kuşaklarının disipline edilmesi konusunda tek ses olarak kendi görüşlerini ortaya koydu. Nitekim Televizyon Yayıncıları Derneği adına yapılan bir açıklamada program önünde 10 dakika, program sırasında ise 8 dakikadan uzun reklam yayınlanmaması konusunda mutabakata varıldığı belirtilmişti.

Reklam kuşaklarının bezdirdiğini TV yöneticileri de kabul ediyor. TV yöneticilerine göre rekabet televizyon kanalları arasında yoğunlaşınca reklam ücretleri düştü. Bu yüzden kanallar daha çok reklam alabiliyor. Ancak reklamlar piyasaların canlanmasına, ekonomik çarkın daha hızlı dönmesine yardımcı oluyor.

Televizyoncular bu tezi savunarak biraz daha iltimas isterken RTÜK ise bu konuda kesinlikle taviz vermeyeceğini ve kuralları harfiyen uygulayacağını taraflara iletti.

RTÜK eski Başkanı Karaca: Uymayana 500 milyar ceza verilir
Görev süresi dolan ancak henüz yeni seçim yapılmadığı için fiilen başkanlık görevini yürüten RTÜK Başkanı Fatih Karaca, TV kanallarının 11 Haziran'a randevu istediklerini, sorunu yeni başkanın çözeceğim söyledi. RTÜK Kanunu'nda belirtilen kurallara uyulmaması konusunda idari mahkemelere gitme haklarının olduğunu belirten Karaca, "Ancak süreç orada çok uzuyor. Biz önce uyarılarımızı yaptık. Ardından program durdurma cezaları gelir. Uyulmadığı takdirde para cezası olur. 500 milyar liraya kadar para cezası verebiliriz. Çünkü bu konuda RTÜK'e çok fazla şikayet gelmeye başladı" diye konuştu.

Programa destek maddesi nasıl ihlal ediliyor?
RTÜK Kanunu'nun 23'üncü maddesi "Bir program veya dizi tamamen ya da kısmen mali destek görmüşse, bu husus programın başında ve/veya sonunda uygun ibarelerle belirtilir. Desteklenen programlarda, destek veren veya üçüncü bir kişiye ait mal ve hizmetlere atıfta bulunulması ve bunların alınması, satılması ve kiralanması teşvik edilmeyecektir" diyor. Dizilerde bu kurala da uyulmuyor. Örneğin bir dizinin sponsoru bir cep telefonu markası ise dizinin kahramanları o markalı telefonları kullanıyor. Bu durum, dizi esnasında telefonun özgün melodisiyle ve görüntüsüyle ortaya çıkabiliyor.

Reklam arası dizi rekoru Kurtlar Vadisinin oldu
Şu an Kanal D, Show TV, ATV, Star gibi ulusal kanallarda oldukça popüler diziler ve yarışma programları yayınlanıyor. Kurtlar Vadisi, Alacakaranlık, Bir İstanbul Masalı, Hayat Bilgisi, Kınalı Kar, Kurşun Yarası, Popstar, Türkstar, Çocuklar Duymasın, Zerda gibi programlar çok seyrediliyor. Ancak reklam furyası yüzünden de bir saatlik program zaman zaman iki katına çıkıyor.

Medya Takip Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre bu alanda rekor Kurtlar Vadisi'nde bulunuyor. 60 dakikalık dizinin 29 Nisan'da yayınlanan bölümü tam 68 dakika reklam alarak rekor kırdı. Diğer bölümlerde de reklam ortalaması 63 dakikanın altına düşmedi.

61 dakika süren Bir İstanbul Masalı adlı dizinin ise reklam kuşaklarının ortalama 49 dakika olduğu belirlendi. 54 dakikalık Kınalı Kar dizisinde reklam kuşağı 61 dakika sürdü. Yine 64 dakikalık bir dizi olan Kurşun Yaraşı'nda ise 51 dakikalık reklam kuşağı yayınlandı.

RTÜK'e göre reklam yerleştirmeleri nasıl yapılmalı?
RTÜK Kanunu'nun 21'inci maddesi reklam kuşaklarının nasıl olması gerektiğini net biçimde ortaya koyuyor. İşte TV kanallarının bir türlü özen göstermeyip izleyicileri çıldırttığı 21'inci madde:

"Reklamlar program arasına yerleştirilir. Programın bütünlüğü, değeri ve hak sahiplerinin hakları zedelenmeyecek biçimde bir program içine de yerleştirilebilir. Birbirinden bağımsız bölümleri olan programlarda veya spor programları ile benzer yapıda aralar içeren olay ve gösteri programlarında, sadece bölüm veya devre aralarına yerleştirilebilir. Reklamlar arasında en az 20 dakika süre bulunmalıdır. Konulu filmlerin veya televizyon filmlerinin (diziler, eğlence programları ve belgeseller hariç) süreleri 45 dakikadan fazla olması halinde, her 45 dakikalık süre sonunda bir kez olmak üzere reklam için kesinti yapılabilir. Film 45 dakikadan fazla ise 45 dakikadan sonraki zamanda her 20 dakika aralıkla reklam yerleştirilebilir. Hiçbir dini tören yayınına reklam alınamaz. Haber bültenleri, güncel programlar, çocuk programları 30 dakikadan kısa oldukları takdirde reklamla kesilemezler. Her türlü yayında gizli reklam yapılması yasaktır."