Bütçe Ekim’de de ağır yaralı

Bütçe açığını dengelemek için başta akaryakıt olmak üzere yapılan vergi zamlarına rağmen bütçede kötüleşme Ekim’de de sürdü. Gelirlerdeki yüzde 21’lik artışa rağmen giderler yüzde 29.2 artınca 1 aylık açık 4.4 milyar liraya yükseldi.

Ekonomide frene basılması cari açıkta olumlu etki yaratırken, bütçe dengesini bozmaya devam ediyor. Merkezi Yönetim Bütçesi, geçen ay 4.4 milyar lira, Ocak-Ekim döneminde 18.8 milyar lira açık verdi. Geçen yılın Ekim ayında bütçe açığı 1 milyar 941 milyon lirada kalmıştı.

Ekim’de bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20.8 artarak 27.3 milyar lira, bütçe giderleri yüzde 29.2 oranında artarak 31.7 milyar lira olarak gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde ise bütçe gelirleri 2011 yılının aynı dönemine göre yüzde 11.2 artarak 271 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde 18.1 oranında artarak 289.8 milyar lira oldu.

Merkezi Yönetim Bütçesi’nden yılın 10 aylık döneminde 289 milyar 791 milyon lira harcama yapılırken, bütçe gelirleri 271 milyar 37 milyon lira olarak gerçekleşti. Geçen yılın Ekim ayında 769 milyon lira faiz dışı fazla verilirken, bu yılın aynı ayında 681 milyon lira faiz dışı açık verildi.

Bütçede gider tarafı incelendiğinde resim şöyle çıkıyor:

- Personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19.9 oranında artışla 7 milyar 573 milyon liraya çıktı. Ekim’de sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15.8 oranında artarak 1 milyar 224 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 14 milyar 279 milyon liralık ödeneğin yüzde 8.6’sı bu ayda kullanıldı.

- Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.9 oranında azalarak 2 milyar 616 milyon lira olarak gerçekleşti ve bütçede öngörülen 28 milyar 859 milyon liralık ödeneğin de yüzde 9.1’i bu ayda kullanıldı.

- Ekim’de cari transferler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 30.4 oranında artarak 10 milyar 36 milyon lira olarak gerçekleşti. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 6 milyar 1 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı 490 milyon lira oldu.

- Cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 32 milyon lira, mahalli idare payları 1 milyar 994 milyon lira olarak gerçekleşti. Geçen ay 4 milyar 572 milyon lira sermaye gideri, 367 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme gelirleri 1 milyar 639 milyon lira olarak gerçekleşti.

- Faiz giderleri de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 374 oranında artarak 3 milyar 723 milyon lira düzeyine yükseldi.

Devlet arazilerinin tahsis bedeli düştü


Maliye Bakanlığı’ndan yatırımcılara, Hazine arazilerinin tahsisiyle ilgili iyi haber geldi. Maliye Bakanlığı’nın yaptığı değişiklikle artık Hazine arazileri özel sektör yatırımcılarına daha ucuza tahsis edilecek. Maliye, yatırımcılara tahsis edilecek devlet arazilerine ilişkin başvuru bedeli ile tahsis bedellerini de yüzde 50’ye varan oranlarda düşürdü.

Hazine arazilerinin tahsisi için yatırımcıların yapacakları başvurularda, bedeller şöyle belirlendi: “1. bölgede bulunan illerde 2 bin 500, 2. bölgede bulunan illerde 2 bin, 3. bölgede bulunan illerde 1.500 bin, 4. ve 5. bölgede bulunan illerde 1.000, 6. bölgede bulunan illerde 500 lira.”

Bu tutarlar daha önce “1. bölgede bulunan illerde 3 bin, 2. bölgede bulunan illerde 2 bin 500, 3. bölgede bulunan illerde 2 bin, 4. bölgede bulunan illerde 1.500, 5. bölgede bulunan illerde 1.000, 6. bölgede bulunan illerde 500 lira” şeklinde düzenlenmişti. Buna göre, 1. bölgede yatırım yapacaklar için bedel değişmezken, 2. bölgede yatırım yapacaklar 2 bin 500 lira yerine 2 bin lira, 3. bölgede yatırım yapacaklar 2 bin lira yerine 1.500 lira, 4. bölgede yatırım yapacaklar 1.500 lira yerine bin lira ödeyecek. 5. bölgede yatırım yapacakların başvuru bedeli 1.000 lira olarak korunurken, 6. bölgede yatırım yapacak olanlar 1.000 lira yerine 500 lira başvuru bedeli verecek. Böylece başvurularda artık yüzde 50 oranına kadar daha öz bedel ödemiş olacaklar.

4.6 milyon kişi iş sahibi oldu

Türkiye’de işsizlik oranı Mart ayından bu yana tek hanede seyrediyor. İşsizlik Ağustos’ta geçen yılın aynı dönemine göre, 0.4 puan düşüşle yüzde 8.8’e geriledi. Bir önceki dönem olan Temmuz’da işsizlik oranı yüzde 8.4 olmuştu. TÜİK verilerine göre, işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 76 bin kişi azalarak 2 milyon 445 bin kişiye düştü.

Kentsel yerlerde işsizlik oranı 0.7 puanlık azalışla yüzde 10.9, kırsal yerlerde 0.1 puanlık artışla yüzde 4.8 oldu. İşgücüne katılma oranı 0.3 puan azalışla yüzde 50.7’ye geriledi. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0.1 puanlık artış ile yüzde 49.6’ya çıktı. Genç nüfusta işsizlik yüzde 17.2 olarak gerçekleşti. Son 1 yılda 483 bin, 2007 yılından bu yana 4.6 milyon kişiye ilave istihdam sağlandı.