Bu yıl yüksek getiri bono mevduat ve eurobond'da

2006 Yatırım İpuçları dizisinde bu yıl Türk ve dünya piyasalarındaki beklentilere yer verdik. Sıra tüm bunların özetine yani hangi yatırım aracının ne kadar kazandıracağına geldi. Üstteki tabloda borsa ve altin dışında yatırım araçlarının 2006 kazançlarına ilişkin bir getiri senaryosu var. Tabii bu senaryo mevcut veriler ışığında hazırlandı. Tabloya göre bu yıl yatırımda üç seçenek ön plana çıkıyor. YTL'de bono ve mevduat, dövizde eurobond.

Hazine bonoları uzun süredir Türkiye'deki bir numaralı yatarım aracı. Bu yıl da oldukça önemli bir reel getiri vaadediyor. Ancak özellikle bankacılık kesimi dışındaki yatırımcılar açısından tahtam yavaş yavaş mevduata
bırakıyor (Geçen yıl YTL mevduatta artış hızı yüzde 45.2. Buna karşın bankacılık dışı kesimin tuttuğu Hazine kağıtlarındaki azalma yüzde 7.1). Bu değişimde ana etken getiri. Bono faizleri, Hazine'nin düşen borçlanma ihtiyacıyla birlikte (2006'da kamu kesimi borçlanma gereği ilk kez artıya geçecek) yüzde 13.7'ye kadar inerken mevduatta böyle bir düşüş yaşanmadı. Bankaların bireysel kredi portföylerini büyütmek için duyduğu YTL ihtiyacı yüzünden faizler özellikle büyük hesaplar için (Türkiye'deki mevduatın yaklaşık yüzde 70'i, 100 bin YTL ve üzeri hesaplarda bulunuyor) yüzde 17 düzeyinde kaldı.

Cazip faiz, tasarruf sahiplerini ikna etmede önemli bir etken. Rakamlar da bunu açıkça yansıtıyor. Türkiye'deki YTL mevduatları Ocak başında 152.2 milyon YTL'ye ulaşırken, iki aylık artaş yüzde 10 düzeyinde. Yani mevduat tercihinin giderek hızlandığı görülüyor.

Vergi etkisi
Diğer taraftan özellikle son 5 yıldır döviz cinsi yatarımın gözde yatarım aracı olan eurobond 2006'da da tatminkar bir getiri sunacak gibi duruyor. Üstelik eurobond'larda yüzde 15 stopaj kesintisi yok. Hazine'nin yurtdışında sattığı 32.5 milyar dolarlık eurobond'un yüzde 48'inin Türkler'in (Resmi rakam. Ancak yurtdışı kaynaklar bunun yüzde 70'leri bulduğunu belirtiyor) portföyünde olduğu düşünüldüğünde, bu enstrümana duyulan ilgi de zaten görülüyor.

2005'te bonolarda mevduata yaşanan kaymanın bu yıl da sürmesi bekleniyor. Ancak yılbaşında yürürlüğe giren yüzde 15'lik stopaj kesintisi yatırım tercihlerinde bazı değişiklikler meydana getirmeye başladı. Bu öncelikle mevduatın vade yapısında görülüyor.

2006 başına kadar mevduatta vadelere göre farklı farklı uygulanan stopaj oranı (l ve 3 ayda yüzde 18.6 ayda yüzde 16.1 yıl yüzde 12), bu yıl yüzde 15'te eşitlendi. Bu l yıl dışındaki tüm vadeler için göreceli bir vergi avantajı yaratıyor. Son iki ayda, l yıla kadar olan vadeli mevduattaki artaş oranı yüzde 10.5 olurken, l yıl ve üzeri mevduattaki küçülme yüzde 10.2'yi buldu.

Eurobond'da stopaj yok
Tasarrufların değerlendirilmesinde, finansal yatarım araçları arasında tercihi belirleyen etkenlerden biri kuşkusuz sağlayacağı getiri. Bu bağlamda, elde edilecek gelirin vergi yükünün de göz ardı edilmemesi gerekiyor.

Bu yıl 1 Ocak 2006'dan önce ihraç edilen Hazine bonosu (HB), devlet tahvili (DT) ve eurobond gelirleri ile l Ocak 2006'dan önce edinilen hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançların vergilendirilmesinde eski hükümler uygulanacak. Buna göre, yatırıma araçlarından 2006 yılında elde edilecek gelirlerin vergilendirilmesinin genel esasları aşağıdaki gibi olacak.

Mevduat ve repo gelirleri: TL mevduat faizi, döviz tevdiat hesaplarından elde edilen faiz gelirleri, repo gelirleri, katılım bankaları kâr payları, hesabın açıldığı tarihe ve vadesine bağlı olmaksızın yüzde 15 stopaja tabi olacak, elde edilen gelir için beyanname verilmeyecek.

(A) ve (B) tipi fon gelirleri: Fonun portföy kazançları üzerinden fon bünyesinde yüzde 15 stopaj yapılacak. Yatırımcı ayrıca stopaj ödmeyecek.

Borsa kazançları: l Ocak 2006 tarihinden itibaren edinilen hisse senetlerinin; edinme tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra elden çıkarılması halinde, bundan doğan kazanç, tutarı ne olursa olsun stopaja ve beyana tabi olmayacak. Bir yıl içinde elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar ise yüzde 15 stopaja tabi olacak, beyanname verilmeyecek.

Hazine-bonosu tahvil gelirleri: l Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilecek HB ve DT'lerinden elde edilecek faiz geliri ve alım satım kazançları yüzde 15 stopaja tabi olacak, elde edilen gelir için beyanname verilmeyecek.

Eurobond gelirleri: l Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen eurobondlardan elde edilen gelirler yüzde 15 stopaja tabi olmayacak. 26 Temmuz 2001 üe 31 Aralık 2005 tarihleri arasında ihraç edilen eurobond gelirlerinde 191 bin 89,20 YTL'lik istisna uygulanacak.