Cari açığın rekor seviyelere tırmanmasının ardından daha sık dile getirilmeye başlanan düşük tasarruf oranı ile ilgili hükümet önemli kararlar açıkladı. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dün düzenlediği basın toplantısında, özellikle bireysel emeklilik sistemini daha cazip hale getirecek yeni düzenlemeleri kamuoyuyla paylaştı. Şu anda 2.7 milyon kişinin 16 milyar TL’ye yakın tasarrufunun bulunduğu Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES), devlet her bir katılımcının ödediği bireysel emeklilik sigorta priminin yüzde 25’i oranında katkıda bulunacak.
BES’teki mevcut yapıyı kökten değiştiren yeni düzenlemeler şöyle: Mevcut sistemde devlet katılımcılara “vergi iadesi” şeklinde destek sağlıyor. Örneğin ayda 100 TL yatıran bir katılımcı dekontu ile işyerine gittiğinde 25 TL’lik kısmını geri alıyordu. Ancak sektör yetkilileri, BES’teki bu avantajın bir çok katılımcı tarafından bilinmediğini ya da kullanmadığından şikayet ediyordu. Ali Babacan da Türkiye’de vergi iadesi sistemini sadece katılımcıların yüzde 35’inin kullandığını açıkladı.
Sistemden ayrılana ceza yok
Yeni sistemle birlikte her ay yapılan iadeler kalkıyor ve katılımcının alt hesabında birikiyor. Yani her ay yatırılan 100 TL’nin yüzde 25’i yani 25 TL’si katılımcının alt hesabında tutulacak. Böylece katılımcı 100 TL yatıracak ancak hesabında 125 TL fonlara yönlendirilecek. Eski sistemde yapılan yüzde 25’lik vergi avantajı sadece çalışanlara yapılıyordu. Yeni sistemle ev hanımı veya emekliler de BES’teki devlet desteğinden faydalabilecek.
BES’te değişikliğe uğrayan bir diğer konu 10 yıldan önce sistemten ayrılanlardan kesilen stopaj. Yeni sistemle 10 yıldan önce ayrılanlardan stopaj kesilmeyecek. Mevcut sistemde 10 yıldan önce sistemden ayrılanın birikiminden yüzde 15 oranında stopaj kesiliyordu. Örneğin 3 yıl boyunca sistemde kalan ve yaklaşık 5 bin TL’lik birikim yapan biri 3 yıl sonra sistemden ayrıldığında 4.250 TL alabiliyordu. Yeni sistemle hesaptaki paranın tamamı alınabilecek. Ancak stopajın kaldırılmasıyla sistemden çıkışların artmaması için ek önlemler de getirildi. Yeni düzenlemelerle, sistemden 3 yıl önce çıkan devletin verdiği katkıyı alamayacak. 3 yıl dolduktan sonra ise yüzde 15’ini çekebilecek. 6’ncı yıl sonunda yüzde 35’inin 10’uncu yıl sonunda ise yüzde 60’ının çekilmesine izin verilecek. Geriye kalan yüzde 40’lık kısım ise emeklilik yaşının (56) doldurulmasından sonra alınabilecek.
Devletten 2.659 liralık BES katkısı
Bireysel Emeklilik Sistemini (BES) teşvik ederek, Türkiye’nin tasarruf oranlarını artırmak isteyen hükümet, bireysel emeklilik sisteminde halen uygulanan ‘vergi iadesi’ sisteminden vazgeçecek. Bunun yerine devlet, her bir katılımcının ödediği bireysel emeklilik sigorta priminin yüzde 25’i oranında katkıda bulunacak. Ancak devletin katkısı yıllık brüt asgari ücretin (10.636 TL) yüzde 25’ini geçemeyecek. Bu durumda yüksek prim ödeyen bir vatandaşa devlet ayda, 222 TL katkıda bulunacak. Devletin bu vatandaşa yıllık katkısı ise 2 bin 659 TL olacak. Aylık 200 TL bireysel emeklilik primi ödeyen bir başka vatandaş içinse devlet her ay 50 TL katkıda bulunacak. Bu sayede vatandaşın hesabında aylık 200 TL değil; 250 TL birikecek. Böylece vatandaşın yıllık 2400 TL’lik prim ödemesine karşın, devlet de yıllık 600 TL katkıda bulunmuş olacak.
Mevduatta uzun vadeye düşük stopaj avantajı
Mevduattaki stopaj oranının vadeye göre farklılaştırılması konusunda Bakanlar Kurulu’na yetki verilecek. Halen mevduatın yüzde 80’inden fazlası 3 aydan daha kısa süreli vadeye sahip. Böylece daha uzun vadelere daha düşük vergi avantajı sağlanarak, mevduatın uzun süre bankalarda tutulması hedefleniyor. Oranlar ve vade süreleri Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenirken, stopajın sıfırlanacağı vade süresine Bakanlar Kurulu karar verecek.
Bir başka yeni uygulama da, hisse senedinden oluşmuş portföylerde stopaj uygulamasıyla ilgili olacak.
Bir portföyün yüzde 75’inden fazlası hisse senedinden oluşuyorsa, o portföylerde artık stopaj alınmayacak.
Sukuk ihracına vergi kolaylığı getiriliyor
Yeni kararlarla Hazine’nin yurt dışında kira sertifikası ihracı da vergisel açıdan kolaylaştırılıyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye’nin hızla büyüyen kira sertifikaları pazarında yer alması gerektiğini ve bu alanda Hazine’nin yapacağı ihraçların özel sektörün de önünü açacağını söyledi. Hazine tarafından gerçekleştirilecek kira sertifikası ihracı, Türkiye’deki özel sektör şirketleri açısından bir gösterge niteliği taşıyacak. Babacan, kira sertifikalarının İMKB’de işlem göreceğini de söyledi. Babacan, ihraçların TL, dolar, euro veya başka bir para cinsi olabileceğini vadelerin ve ihraçlar şekillerinin de çeşitlilik gösterebileceğini belirtti.
Stratejik yatırımlarda KDV iadesi verilecek
Büyük ve stratejik yatırımlara KDV iadesi getiriliyor. Bu da yatırım teşvik belgeleri kapsamında asgari 500 milyon lira tutarında sabit yatırım öngörülen stratejik yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve takvim sonunda indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV, izleyen yılda belge sahibi mükellefe iade edilecek. Yeni bir uygulama da mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, veri saklama, tıbbi raporlama gibi hizmetlerin, yurtdışına ihraç edilmesi halinde bu hizmetlerden sağlanan kazançların yarısı vergi matrahından düşülebilecek ve üstelik bu hizmetlerden KDV alınmayacak.
Uluslararası fonlar Türkiye’den yönetilebilecek
Uluslararası portföy yönetiminin Türkiye’den yapılması kolaylaştırılıyor. Uluslararası fonların Türkiye’den yönetilmesinin önündeki vergisel engeller kaldırılıyor. Türkiye’de kurulacak ve yurt dışı fonları yönetecek portföy yönetim şirketlerinin kuruluş, faaliyette bulunma ve yönetilen fonların portföy yapılarına ilişkin koşullar yeniden düzenlenecek. Buna göre örneğin Türkiye’de yönetilen bir fonun yurt içi kazançları vergilendirilmeye devam edecek ama yurt dışından elde edilen kazançları vergiye tabi tutulmayacak. Bu fonlara Türkiye’den gerçek kişiler, yüzde 5 oranına kadar, portföy yöneticileri de yüzde 20’ye kadar ortak olabilecek.
20 yaş üzerinde hurdaya ayrılacak araca teşvik
20 yaş üzerindeki araçların hurdaya ayrılması da yeni düzende teşvik edilecek. 20 yaş ve üzeri taşıtını hurdaya ayıranlar tahakkuk etmiş Motorlu Taşıtlar Vergileri’nin yüzde 25’ini ödemek şartıyla kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve tescil plakasına kesilen idari para cezalarının hiçbirini ödemeyecek.
Yeşilay’a yapılacak bağış vergiden düşülebilecek
Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne, makbuz karşılığı yapılacak nakdi bağış ve yardımların tamamı, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi matrahından indirilecek. Sigarada da paket başına maktu vergi geliyor. Sigarada halen asgari bir maktu vergi ile bir de paket satış fiyatı üzerinden yüzde 65 bir nispi vergi var. Artık bu vergilere ilave olarak, paket başına maktu vergi uygulaması öngören yeni bir modele geçilecek.
Ayrıca artık Maliye, mükelleflerden fazla ya da yersiz olarak herhangi bir vergi tahsil edilmesi halinde, bunu faiziyle geri ödeyecek.
Haberin Devamı
