Gazete Vatan Logo

Birada vergi köpürmesi

Hükümetin biranın ÖTV'sini 2.5 yılda tam 4 kez artırması ve 100 litre biranın vergisini 17 eurodan 69.5 euroya çıkarması Bira ve Malt Üreticileri Derneği'ni isyan ettirdi

Birada bitmek bilmeyen ÖTV artışları, sonunda bira üreticilerini isyan noktasına getirdi. Haziran 2002'ye kadar Avrupa ortalamasında verginin alındığı birada peşpeşe 4 kez gelen vergi artışı, Türkiye'yi bir anda Avrupa'nın en yüksek vergi oranına taşıdı. Türkiye'de yüzde 5 oranında alkol ihtiva eden 1 hektolitre (100 litre) biranın vergisi 1 Şubat 2005'ten itibaren yaklaşık 70 euro civarına çıktı. Oysa Türkiye'de 2002 yılı Haziran ayına kadar 100 litre biradan alınan ÖTV, 17 euro seviyesinde bulunuyordu. Ocak 2003'te vergi oranı 23 euroya çıktı. Ekim 2003'te bir vergi artışı daha geldi ve bu oran 43.4 euro oldu. Mart 2004'te yeni bir ayarlama ile 49 euroya çıkan 100 litredeki vergi oranı bu ayın başında ise yüzde 42 daha artırılıp 69.5 euroya fırladı.

69.5 euroluk verginin İspanya'dan 7.7, Almanya'dan 7.2, Fransa'dan 5.2, Yunanistan'dan 4.8, İtalya'dan ise 3.6 kat daha fazla olduğu dikkati çekiyor. Alkol vergilerinin dünyada en yüksek düzeylerde uygulandığı ülke olarak kabul edilen Danimarka'da bile söz konusu vergi seviyesi 39.30 euro seviyesinde bulunuyor. Ayrıca bu vergiler Türkiye'deki gibi ortalama 6 ayda bir de artırılarak üreticilerin kafası karıştırılmıyor.

Uluslararası güç kaybına uğruyoruz
Bira ve Malt Üreticileri Derneği 16 Ekim 2003 ile 1 Şubat 2005 tarihleri arasındaki tüketici fiyat endeksi artışının yüzde 13'te kaldığına dikkat çekiyor ve "ÖTV artışında artık ölçü kalmadı. Söz konusu dönemde verginin yüzde 200 oranında artması biraya uygulanan vergideki artışın ölçüsüzlüğünü bütün çarpıcılığı ile ortaya koyuyor" diyor.

ÖTV artışlarının zaten düşük olan tüketimi iyice daralttığını kaydeden bira üreticileri sorunlarını şu başlıklar halinde ortaya koydu:

Bira üreticileri aynı zamanda döviz girdisi sağlayan ihracatçı kuruluşlardır. Ancak vergi artışlarını tam olarak fiyatlara yansıtamayan ve mali güçlerini sürekli kaybeden firmalar, 40 ülke için yarış yaptıkları rakiplerine karşı güç kaybetmektedir.

* Dünyanın her yerinde yüksek alkollü içkilerden alınan vergi ile biradan alınan vergi arasındaki fark 2.9 kattır. Oysa Türkiye'de bu oran 1.5 kattır ve yüksek alkollü içkiler lehine bir avantaj sağlanmaktadır.

* AB'de kişi başına bira tüketimi 80 litreyi aşmaktadır. Türkiye'de ise 11 litre düzeyindedir. Kişi başına düşen gelir de dikkate alındığında Türkiye'de litre başına uygulanan vergi AB ortalamasının 3.5 katından fazladır.

* Kayıtdışı ile mücadele etmeye çalışan Türkiye'de birada peşpeşe uygulanan ÖTV artışları kayıtdışı faaliyetleri özendirmektedir.

Sektörde 45 bin kişi için alarm çalıyor
Bu arada vergi artışları ile neye uğradığını şaşıran bira üreticileri istihdam konusunda da yeni kararlar alma noktasına gelindiğine özellikle dikkat çekiyor.

Bira sektöründe çalışanlar bayilik kanalları da dikkate alındığında 15 bini geçiyor. Şerbetçiotu ve arpa üretimi de göz önüne alındığında sektörün gerçek istihdama etkisi 45 bin kişi olarak hesap ediliyor. Üreticiler vergi artışlarının istihdam ve yatırım düzeyine doğrudan olumsuz etkisi olacağının altını çiziyor.

Tuborg Türkiye'den çekilmeyi düşünüyor
Bıraya gelen sürekli ÖTV artışı, sonunda dünya bira devini isyan ettirdi. Son vergi artışından sonra Özilhan gibi Türk Tuborg-Carlsberg CEO'su Barry Marshall da isyan edip, "AB'ye uymayan böyle çarpık bir yapıya yabana yatırım gelir mi? Hükümeti biradaki vergi artışını gözden geçirmeye çağırıyoruz" diyerek tepkisini dile getirmişti.

Ancak bu konuda daha önemli bir uyarı şirketin ana merkezinden geldi. Danimarka merkezli şirketin dünya Başkanı Nils Smedegard Andersen önceki gün bir Danimarka gazetesine verdiği demeçte, "Türkiye'de para kazanamayacağımız kanısına vardık. Vergi artışlarını fiyata yansıttıkça pazar kaybına uğruyoruz. Biz farklı ülkelere tabelamız asılı olsun diye değil, para kazanalım diye yayılırız. Bu yüzden çekilmeyi düşünüyoruz" diye konuştu.

Andersen, Türkiye'nin AB üyeliğine kadar vergilerde bu tür keyfi çıkışların en büyük problem olarak devam edeceğini düşündüklerini de kaydetti.

Yaşar Grubu iştiraki olan Türk Tuborg'u 2001'de satın alan Carlsberg dünyanın en büyük beş bira üreticisinden biri. 140 ülkede faaliyet gösteren şirketin 29 bin çalışanı var.

Unakıtan: Biz içmeyin diye uyarmış oluyoruz
Doğrudan vergi tahsilatı yapamayan bu yüzden bütçeyi denkleştirmek için umudunu akaryakıt vergisinden sonra en çok alkol ve sigaradan alacağı dolaylı vergilere bağlayan Maliye Bakara Kemal Unakıtan ise bu artışlara ilginç bir yaklaşım getirdi.

Unakıtan, "Bunlar sağlığa zararlı şeyler. Ancak içmeyin diyecek halimiz yok. Biz Yeşilay değiliz. Vatandaşımızı vergileri artırarak uyarmış oluyoruz" dedi.

Haberin Devamı