BES, BİST’i solladı

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak kurulan ve devlet katkısı geldikten sonra adeta patlama yapan Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) katılımcılarının fon büyüklüğü, 9 milyar liralık getiri ile birlikte bireysel yatırımcıların hisse senedi yatırımlarının toplamını ilk kez aştı.

Yeni yıldan itibaren 45 yaş altı için otomatik katılımla zorunlu hale gelecek BES’te 6 milyon 485 bin katılımcının fon büyüklüğü 51 milyar liraya dayanırken, devlet katkısı da 7 milyar lirayı geçti. BES’te 90 milyar liralık tasarruf sağlanması hedefleniyor.

Gerçek kişilerin hisse senedi yatırımlarının toplam portföy değeri Eylül ayı itibarıyla 46.1 milyar lira seviyesinde bulunuyor. 1 milyon 45 bin 605 yerli gerçek kişinin 46.1 milyar liralık hisse senedi portföyüne karşın, tüzel kişilerin ve fonların hisse senedi portföy değerleri toplamda 190 milyar lirayı aştı.

Borsa korkutuyor

Rakamları değerlendiren Odeabank Bireysel Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Cem Muratoğlu, BES kapsamında yönetilen fonlara bakıldığında tıpkı yatırım fonlarında olduğu gibi çeşitli fonların yer aldığını anımsatarak, “Bu fonların yapıları incelendiğinde tahvil/bono ve repo taşıyan fonlarının ağırlığı hisse senedi ağırlıklı fonlara göre çok daha fazla” diye konuştu.

Muratoğlu, Türkiye’de risk algısı bakımından görece daha düşük riskli yatırımları tercih eden bir yatırımcı profilinin bulunduğunu ifade ederek, şunları kaydetti: “BES yatırımcısına devlet katkı payının olması yatırımcılar arasında ‘risksiz getiri’ gibi algılanıyor. Hem çeşitlilik hem düşük risk algısı hem de BES katkı payının cazibesiyle BES fon büyüklüğü hisse senedi yatırımcıları portföy büyüklüğünden daha yüksek. Yatırımcılar BES’teki devlet katkısını tıpkı mevduat getirisi gibi kesin bir getiri olarak görüyor. Bu algıdan dolayı da risksiz bir yapı olarak düşünüyor. Hisse senedi piyasası çok oynak bir piyasa olduğu için her an paralarını kaybedecekleri endişesi taşıyan yatırımcılar adeta garanti getirili olarak gördükleri BES’e yöneliyor.”

BES’ci 42 milyar TL’ye 9 milyar TL kazandırdı

BES’te fon büyüklüğü BİST’i geçerken devlet katkısı olmaksızın şirketlerin fon performansı tartışılıyor. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de bir süre önce bireysel emeklilik fonlarını yöneten şirketlerin performansını beğenmediklerini, sırtlarını sadece devlet katkısına dayadıklarını belirtmiş ve kendilerine çeki düzen vermelerini istemişti.

Ata Portföy Yönetimi Genel Müdürü Mehmet Gerz, bireysel emeklilik fonları ile ilgili bilgi verdi. Fonların toplam değerinin 58 milyar liraya ulaştığını belirten Gerz, bunun 7 milyar lirasının devlet katkısından geldiğini, BES’te hesabı olan 6.5 milyon katılımcının bugüne kadar yaklaşık 42 milyar lira katkı payı biriktirdiğini söyledi.

Bunun yaklaşık 600 milyon lirasının komisyon olarak kesildiğini, kalan net 41 milyar liranın ise fonlara yönlendirildiğini ifade eden Gerz, bu fonları yöneten portföy şirketlerinin 9 milyar lira getiri sağladığını ve devlet katkısı hariç fonların değerinin 51 milyar liraya ulaştığını kaydetti.

Gerz, bu fonların yatırımlarına bakıldığında yaklaşık yarısının devlet tahvili, kalan yarısının ise kabaca yüzde 10’arlık dilimler halinde vadeli mevduat, hisse senedi, özel sektör tahvili, dövizli ürünler ve likit ürünlerden oluştuğunu aktardı.