Bayar’ın ağzından 27 Mayıs
’27 Mayıs yapılmamış olsaydı ne ordu içinde cuntalar kurulacak, ne 12 Mart, 12 Eylül müdahaleleri yapılacak, ne de demokrasi dejenere edilebilecekti’
YAZAR İsmet Bozdağ’ın kaleme aldığı, “Bir Darbenin Anatomisi-Celal Bayar Anlatıyor” kitabı, Bayar’ın ağzından 27 Mayıs’ın bilinmeyenleri günışığına çıkarıyor. 1986’da Tercüman Gazetesi’nin “27 Mayıs”ı yazı haline getirmesini istediği Bozdağ’ın görüştüğü Bayar, o günleri şöyle anlatıyor:
* Beni 27 Mayıs’ın mağduru sayarlar, bir bakıma doğrudur. Bu yüzden hapsedildim, bu yüzden -kollarım arkamda bağlı- idam sehpasının altına kadar gittim. Bunca iftiraya, bunca yalan yayınlara, yorumlara rağmen, -bir adalet mercii olmaktan çok- bir ‘siyasi hesaplaşma kurumu’ vasfında olan Yassıada Mahkemesi’nden sonra yüzünün akı ile topluma geri dönmek ve mağduru olduğu bir ‘dönem’ hakkında fikri sorulur kişi olmak, hangi kula nasip olmuştur. Hiç tereddütünüz olmasın. Devletimin uğradığı bu kazanın, bu ‘fiili durumun’ muhasebesini, bir ‘mağdur’ gibi değil, dünyada aradıklarını, beklediklerini bulmuş, yaşını, başını almış, tecrübeli bir devlet adamı dikkati ve sorumluluğu ile yapmaya çalışacağım.
* Eğer, İsmet Paşa, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı bir tek olaya dayanarak çıkarttığı bir tek kararname ile merkez ve şubeleriyle birlikte kapatmamış olsaydı, Meclis’in Tahkikat Encümeni kurmasından belki hiç kuşkulanmayacak, belki yapılan tahkikat sırasında, kendisi ve partisinin komünistlerle iş birliği yaptığı da belgelenmeyecek ve böylece Türk demokrasi tarihine 27 Mayıs ayıbı girmeyecekti. Ve yine -hiç şüphe etmiyorum- bir 27 Mayıs olup bittisi başarıya ulaşmamış ya da hiç yapılmamış olsaydı, ne ordu içinde cuntalar kurulacak, ne 12 Mart, 12 Eylül müdahaleleri yapılacak, ne de demokrasi dejenere edilebilecekti. Ne yazık ki, çivi bir kere yerinden oynadı. Bence, 27 Mayıs düğümünün çözüldüğü nokta, Meclis Tahkikat Encümeni kurulması kararı alındığı gün İsmet Paşa’nın Meclis’te yaptığı konuşmadır...
