AYM’ye göre dershane eğitim hakkına dahil
Dershanelerin yasaklanması kararını iptal eden Anayasa Mahkemesi’nin gerekçesinden: “Kişilerin özel teşebbüsler tarafından kanuna uygun verilen eğitim öğretim hizmetlerinden yararlanmaları ve bu suretle okul dışı eğitim almaları eğitim hakkı kapsamındadır”
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) dershanelerin kapatılması ve okula dönüştürülmesini öngören kanunun ilgili hükümlerinin iptaline ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazete’de yayımlandı.
‘İhtiyacı karşılıyor’
Yüksek Mahkeme’nin gerekçesinde, demokrasilerde devlete düşen görevin, bireye çoğulcu ortamda tercih yapabilme imkanı sağlamak olduğu ve bu hakkın kullanılamaz hale gelecek şekilde sınırlandırılamayacağı anlatıldı. İptal kararının gerekçesinde, dershanelerin işlevi anlatılarak, şöyle devam edildi:
“Bir başka deyişle dershaneler, okul müfredatı konularına ilişkin bilgi edinmeye yönelik bir ihtiyacı karşılamaktadır. Kişilerin bir üst okula veya yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık amacıyla özel teşebbüsler tarafından kanuna uygun verilen eğitim öğretim hizmetlerinden yararlanmaları ve bu suretle okul dışı eğitim almaları, Anayasa’nın 42. maddesinde güvence altına alınan eğitim hakkı kapsamındadır.”
‘Müdahale edilmemeli’
Gerekçede, okul dışı eğitim alanına demokratik toplum düzeni yönünden zorunlu olmadıkça devletin müdahale etmemesi gerektiği de vurgulandı.
Dava konusu kuralla, dershanelerin faaliyetlerine son verildiği, okul dışı öğrenim desteği alma ihtiyacının karşılanmasına yönelik alternatif çözüm yollarının öngörülmediği kaydedilen gerekçede şunlar kaydedildi: “Bu kapsamda ilgililere bir tercih hakkı tanınmadığı ve yalnızca okulda verilen derslerle sınırlı bir bilgiye erişim olanağının sunulduğu anlaşılmaktadır. Bir üst okula ve yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık ihtiyacını karşılayacak okul dışı alternatif imkanlar sağlanmadan dershanelerin kapatılarak eğitim sisteminden çıkarılması, eğitim ve öğrenim hakkına yönelik ölçüsüz bir sınırlamadır. Dava konusu kurallarla, eğitim ve sınav sisteminin yol açtığı, devletin de yasal statüye kavuşturduğu dershanelerin doğurduğu sakıncaları önleyici tedbirler almak yerine, bu kurumları tamamen yasaklamak suretiyle dershanelerin kapatılması yoluna gidilmesi, kişilerin sınavlara hazırlık kapsamında okul dışı özel kurumlardan eğitim desteği alma imkanınıortadan kaldırmakta, bu nedenle de eğitim ve öğrenim hakkını ihlal etmektedir.”
Serbest girişim hakkı
Yüksek Mahkemenin gerekçesinde ayrıca, kanun çerçevesinde faaliyet yürüten bir özet teşebbüsün bir toplumsal ihtiyaç olmaksızın yasaklanmasının, özel teşebbüs özgürlüğünü korumasız bırakacağı ifade edildi.
