Askeri müdahale masada!

Başkent Madrid’deki yabancı basın mensuplarıyla bir araya gelen hükümetten üst düzey bir yetkili, Katalonya’da Anayasa Mahkemesi tarafından durdurma kararı alınmasına rağmen 1 Ekim’de yapılmak istenen bağımsızlık referandumuyla ilgili açıklamalarda bulundu. “40 yılı aşkın demokrasi tarihimizde geçmişi olmayan bir süreç yaşıyoruz.” diyen hükümet yetkilisi, “Tüm olası durumlar için hazırlıklar yapıldı ama sakin şekilde hareket edeceğiz. Meşruluk, yasallık bizim tarafımızda.” şeklinde konuştu. Referandum girişimini önlemek için hükümet olarak Katalonya’daki tüm belediyelere yazı gönderildiğini belirten yetkili, muhataplarına, Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına uyulmaması halinde sonuçlarının ne olacağının anlatıldığını, referandumla bağlantılı herhangi bir ilan veya propagandanın yapılmaması için Katalonya’daki kamu medya kuruluşlarının da uyarıldığını ifade etti.

‘İzin vermeyeceğiz’

İspanya Başbakanı Mariano Rajoy’un, “Bu referandumu önlemek için hiçbir seçeneği dışarıda bırakmadan elimden gelen her şeyi yapacağım” şeklindeki açıklamasına işaret eden yetkili, 9 Kasım 2014’te Katalonya’da yapılan bağımsızlık yanlısı halk oylamasındaki görüntülerin, 1 Ekim’de ‘kesinlikle yaşanmayacağını garanti ettiklerini’ söyledi. Hükümet olarak önceliklerinin, ‘birlikte yaşama en az zarar verecek şekilde bu krizden çıkmak olduğunu’ vurgulayan yetkili, “1 Ekim’de hiçbir şey olmayacak. Bu bir yasa dışı referandum. Oy kullanmaya giden halk olmayacak. Oy pusulası, oy sandıkları, seçim masası veya seçim yetkilileri olmayacak. Buna izin verilmeyecek. Ancak birkaç yerde sandık koyup göstermelik oy kullananlar olursa tabii ki onlara müdahale edecek değiliz. Ölçülü hareket edeceğiz. Çünkü bizi endişelendiren Katalonya’da birlikte yaşam ve uzlaşıdır” ifadelerini kullandı.

Özerklik iptali

Yetkili, İspanya’da özerk yönetimlerin haklarını donduran ve merkezi yönetime geçmesini sağlayan Anayasa’nın 155. maddesinin Katalonya için uygulanması olasılığını da hazırlığı yapılan ve gerekirse uygulanabilecek seçeneklerden biri olarak gösterdi. Hükümet yetkilisi, Katalonya’daki bağımsızlık girişimlerini durdurmak için askeri müdahale olasılığı hakkında da “Son seçenek de olsa dışarıda bırakmıyoruz” açıklamasında bulundu. İspanya hükümetinin, Katalonya’da ayrılıkçıların tavırlarına göre sakin şekilde tüm önlemlerini adım adım uygulayacağına dikkati çeken yetkili, “Biz hukuk devletinin araçlarıyla hareket ediyoruz. Bu da bir anlamda bizim elimizi rahatlatıyor” şeklinde konuştu.

‘Kimse onları tanımayacak’

Katalonya hükümetinin ‘tüm çabalarına ve oyunlarına rağmen bağımsızlık girişimlerine uluslararası toplumdan destek bulamadığını’ savunan yetkili, “Katalonya’yı tanıyacak hiçbir ülke yok. Avrupa Birliği (AB), Venedik Komisyonu, Birleşmiş Milletler ve gittikleri tüm kurumlarda kapılar yüzlerine kapandı” yorumunu yaptı. İspanya’da geçmiş sosyalist hükümetin girişimiyle 2006’da kabul edilen Katalonya’nın yeni özerklik statüsünün en önemli maddelerinin o dönem muhalefette, şu anda iktidarda olan Halk Partisinin (PP) itirazıyla 2010’da Anayasa Mahkemesinin kararıyla iptal edildiğini hatırlatan yetkili, “İyi ki itiraz etmişiz. Çünkü o statüde Katalonya siyasi bir obje olarak ‘ulus’ diye tanınıyordu. Bu iyi ki iptal oldu. Çünkü şu anda Katalonya ulus olarak tanınmış olsaydı, bağımsızlık girişimlerine yasal bir zemin bulma olasılığı doğacaktı” değerlendirmesinde bulundu.

BU NOKTAYA NASIL GELDİLER?

İspanya’nın kuzey doğusunda bulunan özerk Katalonya 1919’dan beri zorlu bir özerklik sürecinden geçti:

- 1928’de sürgün Katalanlar tarafından anayasa yazıldı.

- Özerkliğini 1932’de 2, İspanya Cumhuriyeti ile elde etti.

- İspanya Kralı Franco’ya karşı geldiği için, İspanya İç Savaşı’ndan sonra (1939) özerkliğini kaybetti.

- 1979’da İspanya’nın demokrasiye geçiş sürecinde referandum ile birlikte tekrar özerk bir konuma geldiler.

- 2005’te Katalonya’ya özel internet uzantısı .cat onaylandı.

- 18 Haziran 2006’da özerklik için yapılan bir referandum yaptı. Fakat muhalefet bu paketi anayasaya gönderdi. Anayasa incelemesi 4 yıl devam etti.

- 2009’da anayasal değeri olmayan ve sivil toplum örgütlerinin düzenlediği bir referandum yapıldı. Yüzde 96’sı evet dedi.

- 28 Şubat 2010’da Katalan halkı referanduma gitti. İspanya anayasa mahkemesinin verdiği “Katalanları ulus olarak tanımlamak için hukuki dayanak yoktur, Katalanca İspanyolca’dan önemli görülemez” kararının ardından protesto yürüyüşleri yapıldı.

- 2010 Temmuz’unda milyonlarca Katalan daha fazla hak elde etmek için Barcelona sokaklarına döküldü.

- 29 Temmuz 2010’da İspanya’nın simgesi boğa güreşleri yasaklandı.

Katalanlar daha fazla kazanıyor

İspanya’da 17 otonom bölge bulunuyor. Bunlardan en önemlileri Bask bölgesi ve Katalonya. Nüfusları 3 milyon olan Basklar, çelik üretimini ellerinde tutuyor. Ticareti yöneten Katalonya’yla birlikte ülkenin en zengin bölgesi. Her iki bölgedeki 30 bin doların üzerinde kişi başına milli gelir AB ve İspanya ortalamasının üzerinde. Katalanlar’ın hesabına göre İspanya hükümeti, her gün Katalanlar’dan 60 milyon euro “çalıyor.”

ELVEDA İSPANYA

İspanya içinde özerk bir yönetime sahip olma düşüncesi ilk olarak 1970’li yıllarda alevlendi. Katalanların özerklik isteği o yıllarda sokaklara taştı ve 1979’da İspanya sokak gösterilerine daha fazla dayanamayarak Katalonya bölgesine özerklik hakkı tanıdı. Ancak bu kez de bağımsızlık isteği yavaş yavaş dillendirilmeye başlandı. Katalonya bölgesinin başkenti Barcelona’nın futbol takımı bu isteği alevlendiren en önemli etken oldu. Camp Neu stadında her maç öncesinde çalınan Katalan Ulusal Marşı’na, tribünlerden eksik olmayan “Katalonya İspanya değil” pankartları eklendi. Kral Kupası’nda İspanya Kralı Carlos’un yuhalanması ve bağımsızlık sloganlarının atılmasıyla fitil ateşlendi. Ancak Katalan Parlamentosu tarafından 4 yıl önce daha fazla özerklik ve Katalanca’nın bu bölgede ana dil olmasına yönelik hazırlanan “Katalan Anayasası”nın kritik 14 maddesinin önceki hafta İspanya Anayasa Mahkemesi tarafından iptali Barcelona’da büyük öfke yarattı. 11 Temmuz’da 1400 sivil toplum kuruluşu’nun çağrısıyla, sayıları 1.5 milyona yakın Katalan Barcelona’da “Elveda İspanya” pankartlarıyla bağımsızlık yürüyüşü gerçekleştirdi.