Aşk ve evlilik kadınların zaafı

Gazeteci-yazar Seda Kaya Güler kariyer kadınlarının kitabını yazdı. Adları kendisinde saklı 100'e yakın girişimci ve yönetici kadınla konuşup, iş hayatındaki kadınları 10 kategoride topladı. Seda Kaya Güler, beş bölümden oluşan "İş, Aşk ve Kadınlara Dair - Ayşegül İşte" de kadınlara da eleştirel bir gözle bakıyor. Hatırlayacaksınız, Güler geçen yıl "İş, Aşk, Seks ve Kadınlara Dair - Ayşegül Yatakta" adlı Ayşegül serisinin ilk kitabını çıkarmış, kadınların aşk ve şekş hayatlarını anlatmıştı. "Ayşegül İşte" bu serinin ikinci kitabı. Kariyer peşinde koşan kadınlara şiddetle tavsiye edilir, bir gün "çok yoruldum" derseniz hemen bu kitabın sayfalarını karıştırın.

Seda Kaya Güler, mesleğe başladığımda bana çok yardımcı olan bir isim. Onun yönetiminde çıkan Melodi'ye yazı yazmam kendisinin isteğiyle olmuştur, bu yüzden de bu röportaj aramızdaki dostluk neticesinde senli - benli oldu!

* Neden kariyer kadınlarını yazdın?
Çalışan kadınlar arasında değişik kategoriler var; kırsal kesimde çalışan kadınlar, vasıfsız işçi olanlar, devlet memurları... Ele almak istediğim tepelere oynayan, kariyer yapmak isteyen kadınlar oldu. Çünkü onların örnek olmasını istiyorum. Sen de biliyorsun, Türkiye'de kariyer peşinde koşan kadın çok az. Bu kadınlar "neden kariyer yapmak ister, neden çalışırlar?" bunu irdelemek istedim.

* Tersten sorayım, bana şu çok garip geliyor: Neden kadınlar çalışmak istemez?
Kadın eğitim almadıysa, kendine güveni olmuyor. Annesinden ne görmüşse onu yapıyor. Kadınlar kendilerini aşamıyor. Çevresindekilere bakıyor, çevresindekiler evlenip evde oturuyorsa o da öyle yapıyor.

* Yani kolaycı kadınlar...
Seçtikleri yol kolaycılık diye anlatılabilir. Bu kitabı hazırlarken bana televizyonlardaki kadın programları yardıma oldu. O programlara katılan kadınlar genelde "kadın çocuk yapar, evi temizler, kocasına hizmet eder" diye düşünüyor. Kadınların rol modeli yok. Bu yüzden bu kitabımda tepedeki kadınlarla konuştum.

* Üniversitede koca arayan, mezun olunca evlenip, evde oturmayı hayal eden genç kızlar da var...
Bu da kolaycılıkla, rol modeli olmamasıyla ilgili. Üniversite mezunu olsa da kadın evde oturuyorsa ilgi alanı daralıyor. Kısa zamanda ev kadınına dönüşüyor, kocasının gözünde de başka bir kadın oluyor.

* Neden böyle yapar eğitimli kadınlar?
Bu da kadınların zaaflarından kaynaklanıyor. Aşk ve evlilik zaafı var kadınların. Aşk için kadınlar herşeyi silebiliyor. İdealist kadınlar bile bir erkeği severlerse erkeğin peşinden gidebiliyorlar. Bunu kabul etmemiz lazım, aşk kadınların gözünü kör edebiliyor. Bir de kadınlar genelde risk almayı sevmiyor; sorumluluğu başkasına yıkmaktan hoşlanıyor. Kadınlar yetki sahibi olmayı istiyor ama sorumluluktan kaçıyor, bu da iş hayatında olmaz. Ama aynı kadınlar kocalarından uzaklaşınca çok da başarılı olabiliyorlar.

* Sence kadınların yükselememesindeki temel engel ne? Evlilik mi, çocuk mu, yoksa kendileri mi?
Erkekler "hiçbir engel yok kadınların önünde, kadınlar talep etmiyor" derler. Kitabın ikinci bölümünde "Niye kadınlar yükselmiyorlar?" sorusundan yola çıktım. Evet kadınların önünde engeller var ama bu engeller nedeniyle kadınlar da kendilerini engelliyorlar. Erkek için iş bütün hayatını kapsıyor. Erkeğin varolma noktası iş dünyası. Kadın için öyle değil. Kadından beklenen işler var ve o bunlardan sıyrılamıyor. Banka genel müdürü olsa da kadın eve gelince kadın.

* Bir de süper kadınlar var. Herşeyi yaparım diyorlar: Çocuk yapıyorlar, kariyer yapıyorlar, kocalarını da ellerinde tutuyorlar... Sen onları yazmışsın aslında.
Evet ama bunu kadınlardan beklemek haksızlık. Bu çok zor bir şey. Herşeye yetişmek durumunda kalıyor kadınlar. Oysa erkekler bunu asla yapmıyor.

Kadınlar belden aşağı vuruyor
* Kadınlar değişiyor ama erkekler değişmiyor. Kariyer yapma peşinde olan bir kadına çocuğa kim bakacak diye sorabiliyor erkek!
Bu dünya erkeklerin dünyası. Herşeyi onlar belirlemişler. Onlar değiştirmek istemiyorlar. Şikayetçi olanlar kadınların bazıları. Kimi kadın bu gidişten zaten memnun. Değişim isteyen kadınlar erkek düşmanı olarak algılanıyor. Dediğin doğru, erkekler değişmiyor. Erkekler yeni kadın modelini görseler iş dünyası ve siyaset dünyasının yeniden şekillenmesi gerekir. Bu olmuyor, bu olmadığı sürece de kadınlar değişimin peşinde koşuyor ve çok yoruluyor.

* Peki ya kadınlar yükselirken birbirlerinin eteklerinden çekmiyorlar mı?
Bu çok soruluyor. Erkekler de rekabet ediyor ama kadın rekabeti farklı. Kadınlar birbirlerini belden aşağı vuruyor ve aşağı çekiyor.

* Hani çok bildiğimiz bir laf vardır: Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır diye. Her başarılı kadının arkasında bir erkek olamıyor mu? Yoksa var mı?
Kadının arkasında hiçbir zaman başarılı bir erkek olmaz. İstisnalar var ama toplumun geneline vurduğumuzda bu çok az. Çok ünlü kadınlarla konuştum kitabı hazırlarken, onların modern görünen çok ünlü kocaları vardı. Şöyle sözler duydum: "Bana hiç karışmaz ama her akşam yemeğin hazır olmasını ister." Bir kadın holding yönetse bile, kocası bir gün karşısına geçip, "holdingi yönetiyorsun evi yönetemiyorsun" diyebiliyor. Bir de şu var, erkekler asla kariyeri bir kenara koymazlar ama kariyer kadınları "çocuğum ve ailem söz konusu olduğunda kariyerimi bir kenara koyarım" diyor.

* "Çocuk da yaparım kariyer de" kuşağı geldi, değişim başladı mı?
Kadınlar çocuk doğurup işe devam ediyorlar, hayat çok değişti artık ama yükseliyorlar mı? Benim kuşağımdan farklı olarak o kadınların çoğu kendileriyle yarışa giriyor.

"Ben geyşa da olurum, çocuk da yaparım, gün içinde farklı kimliklere bürünebilirim" diyorlar, biraz önce söylediğimiz gibi süper kadın olmaya çalışan kadınlar var ama erkekler değişmiyor. Bu yüzden de gün geliyor kadın bir anda herşeyden vazgeçebiliyor.

Erkek patron yükselmek isteyen kadına 'Beni kullan' diyor
* Kariyer yapma arzusu taşıyan kadınlardan erkek patronları ne bekliyor?
Bir kere asla kadınlığını kaybetmemesini istiyorlar. "Bizi kullanın" diyor erkekler, "bizim zaaflarımızdan yararlanın", böyle yaparsanız istediğiniz yere gelirsiniz, bizimle savaşmayı bırakın, "bizim istediğimiz gibi kadın olun canımızı yiyin!" "Güzel, bakımlı olun, hoş kokun, etrafımızda olun, akıllı, başarılı olun, her işi yapın, angaryaları üzerimizden alın ama bizim üstümüze çıkmayı asla düşünmeyin" mesajını veriyorlar. Kadınların olmasını istiyorlar ama kadınların çok tepelere oynamasını da istemiyorlar. Kariyer kadını olmak bu dengeleri iyi kurmak demek.

* Kariyer kadınları özel hayatlarına çok dikkat etmek zorunda kalıyorlar. Mesela genç bir sevgili kariyere engel mi?
Toplumun kadına bakışıyla ilgili bu. Erkeğin hakkı olarak görülen şeyler kadına yasak. Erkeğin yaptığını kadın yapınca jigolo tutmuş denebiliyor. Kadınların çoğu böyle ilişkilere girdiklerinde bunu saklıyorlar.