Asgari ücretli ile maaşı yüksek olana eşit iade

IMF ile öteden beri sorun olan vergi iadesinin kaldırılması tekrar gündeme geldi. Maliye Bakanı dün yaptığı açıklamada “Ücretlilerin, vergi iadesinin 2008’den itibaren kaldırılacağını, bunun için de 2007’den itibaren fatura fiş toplamayacaklarını” söyledi.

Vergi iadesinin yerine, adı henüz konulmamış olan (adı özel indirim yada geçim indirimi olabilir) bir indirim müessesesinin getirilmesi, böylece vergi iadesinin kaldırılmasından doğan kaybın giderilmesi düşünülüyor.

Vergi iadesinin kaldırılma nedeni olarak, fatura ve fiş toplanarak kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına alma ve böylece vergi gelirlerini artırma amacıyla getirilmiş olmasına rağmen, sistemin son yıllarda bu amaca hizmet etmekten uzaklaştığı, hayali fatura ve fiş ticaretine neden olmaya başladığı söylense de vergi iadesinin kaldırılması, bir yandan ücretlileri mağdur ederken, diğer yandan kayıt dışı ile mücadeleye olumsuz yansıyacak.

Getirilecek sistemde indirim tutarının asgari ücret baz alınarak belirlenecek olması, bunun nispi değil, maktu olacağı anlamına geliyor. Vergi iadesi, ücretlinin vergi matrahı üzerinden nispi olarak hesaplandığından, ücret arttıkça iade tutarı da buna bağlı olarak artıyor. Oysa getirilecek olan indirim tutarı, asgari ücretliye de aynı, yüksek ücretliye de aynı uygulanacak.

KAYIT DIŞI ARTACAK
Diğer yandan, özel sektörde ücretlerin yüzde 90’ı “net ücret” olarak belirleniyor. Yani, ücretli eline geçecek net tutara bakıyor. Vergi ve primler işveren tarafından ödeniyor. Getirilmek istenen sistemde, indirim ücretin vergi matrahına uygulanıp, ödenecek vergi, indirimden sonraki tutar üzerinden hesaplanacağından, sistem ücretliden ziyade işverene avantaj sağlayacak.

Emeklilerin vergi iadesi 1 Ocak 2006’dan itibaren kaldırıldı. Artık emekliler fatura fiş toplamıyor. Şimdi de ücretliler fiş toplamayacak. Ülkemizde vergi inceleme oranı yüzde 2 civarında. Vergi iadesinin kaldırılmasıyla, milyonlarca gönüllü vergi denetmeninin işine son verilmiş olacak. KDV oranlarının yüksek olması nedeniyle zaten varolan fatura fiş pazarlığı daha da artacak.

Bu durum vergi kayıp ve kaçağının artmasına, hem KDV tahsilatının hem de kazanç üzerinden alınan gelir ve Kurumlar Vergisi’nin azalmasına neden olacak. Oysa sistemin tamamen kaldırılması yerine, aksayan yönlerinin giderilerek etkin hale getirilmesi, beklenen faydayı sağlayabilir.

Ücretliler 2007’de fiş toplamayacak
Emeklilerde vergi iadesi uygulamasının sona erdirilmesinin ardından, ücretliler için de fiş toplama dönemi gelecek yıl tarihe karışacak. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, ücretlilerde, 2008 için 2007’de fiş toplama mecburiyeti kaldırılıyor “ dedi. Unakıtan, şunları söyledi: ”Ücretlilerin fiş almalarında emeklilerde olduğu bir değişim yapacağız. Uygulanması 2008 için söz konusu bu yıl olamaz. Çünkü herkes fişi topladı. 2008 için 2007’de bir fiş toplama mecburiyeti kaldırılıyor. Bunu yakında Bakanlar Kurulu’na sunucağız. Ardından Meclis’e sunmayı düşünüyoruz.”