Tahminlerde revizon

Temel makroekonomik büyüklükler için ilk tahminleri yılbaşında veriyoruz. Genellikle yaz ortasında revizyona gidiyoruz. Birincisi, büyüme dışında ilk yan gerçekleşmeleri yayınlanıyor, ikincisi, veriler üstünde çalışmaya zamanımız oluyor.

Her tahmin bir dizi varsayıma dayanır. Bir bölümü petrol fiyatları, AB'de talep gelişmeleri, euro-dolar paritesi vs. dünya konjonktürü varsayımlarıdır. Diğer bölümü bütçe ve gecelik faizler yani içeride uygulanan iktisat politikaları üstünedir.

Yıl ortasında hem dış konjonktürün hem de iç iktisat politikalarının seyri belirginlik kazanır. Yeni tahminler yeni varsayımlarla yapılır. Biraz daha gerçekçi olurlar.

Büyüme ve enflasyon
2 Ocak 2005 tarihli yazımda 2005 yılı için büyüme hızını GSYİH ve GSMH'da sırası ile yüzde 6.8 ve yüzde 7.7 öngörmüştüm. Hükümet yüzde 5 hedefliyordu. Diğer tahminler yüzde 5-6 aralığında yer alıyordu.

Bugün çok farklı düşünüyorum. Kısa süre önce ekonominin ciddi bir resesyon tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu yazdım. Neden olarak para politikasının çok sıkı tutulmasını gösterdim. Bu durumda 2005 yılı büyüme hızını GSYİH için yüzde 4.2'ye, GSMH için yüzde yüzde 5.1'e indiriyorum. Büyümenin özellikle son çeyrekte iyice düşeceğini hesaplıyorum.

Gelelim enflasyona. 2 Ocak'ta yıl sonu tüketici enflasyonunu yüzde 6.9 verdim. Hükümetin hedefi yüzde 8'in bir puan altında kaldım. Daha ocak ayı çıkmadan enflasyonu yüzde 5 civarına düşürdüm. Çarpıcı olmak için yüzde 4.7 dedim.

Yılbaşında 2005 için ortalama petrol fiyatını 45 dolar tahmin ediyordum. 60 dolara doğru gidiyor. Ona rağmen yıl sonu TÜFE artışı tahminimi yüzde 5 civarında tutuyorum. Bu sonuç resesyon beklentimle tutarlıdır.

Dış denge
Para politikası ve petrol fiyatı varsayımlarındaki hatalar en çok dış denge tahminlerini etkiliyor. Üstüne, yılbaşında 2005 için ortalama euro-dolar paritesini 1.30 almıştım, ilk yedi ay ortalaması 1.27 oldu. Yıl sonu herhalde 1.24'e geriler.

Yılbaşında ihracatı 78 milyar dolar, ithalatı 110 milyar dolar, cari işlemler açığını 11.5 milyar dolar ve net hata noksan kalemini 3.2 milyar dolar öngördüm. Benim tanımıma göre dış açık 8.3 milyar dolar olacaktı.

Son tahmine göre ihracat 74 milyar dolar, ithalat 116 milyar dolar, cari işlemler açığı 20 milyar dolar ve net hata noksan kalemi 9 milyar dolar. Benim tanımıma göre dış açık 11 milyar dolara yükseliyor. Aradaki farkı petrol fiyatı ve TLnin değer kazanması bence açıklıyor.

Döviz kuru için yılbaşında "yatay seyreder" demiştim: Yıla dolar l .34 YTL, euro 1.83 YTL ile girmişti. Gecelik faizler yüksek kalınca ilk yedi ayda TL değer kazandı. Parite etkisi dışında yılın son günü kurları ilk günü kurlarına yakın olacaktır.