Gazete Vatan Logo

Anadolu gerçeğini abartmadan yazdı

“Postmodern aydın olmaz. Onları romancıdan da saymıyorum. Aydın mutlaka solcu olur, mutlaka ulusalcı olur, mutlaka bağımsızlıkçı olur, başka türlü aydın olunmaz” diyen Demirtaş Ceyhun’u kaybettik.

1934 Adana doğumluydu Ceyhun. Yani toplumsal sorunları, Anadolu gerçeğini en iyi anladığını ve yakaladığını söylediği Orhan Kemal gibi... Çünkü onun için Orhan Kemal, Fakir Baykurt, Talip Apaydın ya da Dursun Akçam’dan farklı olarak köyü, Anadolu’yu abartmayan sezgisel olarak da olsa gerçekçi bir şekilde aktaran en önemli yazardı.

Demirtaş Ceyhun’un yazar olmasında, edebiyat anlayışının şekillenmesinde ise başka önemli yazarın daha etkisi vardı; Sait Faik’in. Henüz ortaokul öğrencisi iken edebiyat öğretmeninin bir gün sınıfa Sait Faik’in “Lüzümsuz Adam” kitabını getirmesiyle başlar bu değişim. Zira bu kitapla (Ceyhun’un arkadaşı, şair Özdemir İnce’nin de yazdığı gibi) Demirtaş Ceyhun, hep aşılanan Ömer Seyfettin öykücülüğünün dışında başka bir öykü anlayışı olduğu keşfeder. Kitaplarında genel olarak toplumsal konuları irdeleyen ve bu yönde eserler veren Demirtaş Ceyhun, ilk hikâyelerini ise 1955 yılında Yeni Ufuklar dergisinde yayımlanmıştı. Her ne kadar yazarlığının ilk dönemlerinde kişisel sorunlar, bireysel sancılar üzerine kalem oynatsa da zamanla toplumsal konular öne çıktı. Bugünkü okur kitlesini de bu duruşu ve anlayışı şekillendirdi.

Küllenmiş tartışma alevlendi

Zira edebiyatın hep toplumcu gerçekçi olması gerektiğine inanmış ve bunu savunmuştu. Öyle ki, 2005 yılında kaleme aldığı “Edebiyatımı Geri İstiyorum” kitabıyla da pekçoklarına göre küllenmiş olan bir tartışmayı tekrar alevlendirmiş, kitapların reklamının yapılmasıyla başlayan ve çok satan kitaplara yönelen piyasa mekanizması karşısında edebiyatın bir toplumsal işlevi olduğunun unutulmaması gerektiğine de dikkat çekmişti.

Asya adlı romanıyla 1970 TRT Roman Ödülü’nü, Çamasan adlı eseriyle 1973 Sait Faik Hikaye Armağanı’nı kazanan ve “Horozlu Ayna” isimli çocuk hikaye kitabı da olan Demirtaş Ceyhun’un Aziz Nesin’in de ylakın arkadaşıydı. Nitekim onunla ilgili hatıralarını, görüşlerini de “Yaşasın Aziz nesin”, “Yakılacak Adam Aziz Nesin” isimli iki kitapta toplamıştı.


Haberin Devamı