Aklın yolu satrançtan geçer

Satranç, bilimsel araştırmalara göre, çocukların zeka gelişiminde sağladığı yararın yanında aynı zamanda eğitsel bir spor dalı olarak tanımlanır. Satranç çocuklarda bir eğitim aracıdır. Satrançta cinsiyet ya da yaş ayrımı olmadığı için her yaştan kadın ve erkek karşılıklı olarak satranç oynayabilir. Satranç bir centilmenlik ve zek- sporudur. Türkiye Satranç Federasyonu Başkanı Gülkız Tülay, satrancın faydalarını şöyle anlatıyor:

-Kötü alışkanlıklar edinilmesini önler.

-Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.

-Doğru ve çabuk düşünebilmeye yardımcı olur, olaylara doğru yorumlarla yaklaşabilme yeteneklerini geliştirir.

-Kişiliği ve karakteri olumlu yönde etkiler ve geliştirir.

-Kendine güven duygusu aşılar ve geliştirir.

-İnsanın kendi güç ve yeteneklerini daha iyi tanıyarak, bireysel güç ve yetenekleri açığa çıkarmaya ve bireysel doğru kararlar alabilmeye yardımcı olur.

-Dikkatini tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.

-Bilimselliği ön plana alarak araştırmalar yapmaya yönlendirir. Derslerin daha iyi anlaşılıp kavramasına yardımcı olur.

-Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimsetir, ezberci zihniyetten arındırır.

-Kişileri düşünen, araştıran, yargılayan varlıklar haline getirir ve yaratıcılıklarında özgür bırakan bir ortam hazırlar.

-Başarıya sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.

-Mücadeleci bir ruh yapısına sahip olmanın gerekliliğini benimsetir.

-Başarısızlıklar karşısında yılmamayı, başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğretir.

-Başarılardan büyük hazlar duyarak daha da başarılı olmaya yönlendirir.

-Yepyeni hedefler göstererek bu yeni hedefler doğrultusunda motivasyon sağlar.

-Kurallara uymayı, dostça oynamayı, kaybetmeyi kabullenmeyi, kazananı kutlamayı öğretir.

-Yakın dostluklar kurup sosyal yaşamın zenginleşmesine yardımcı olur.

- Satranç öğrenen çocuklar sorumluluk sahibi olmayı, eleştiri yapmayı, eleştiriyi kabul etmeyi, tümdengelimi, tümevarımı, kötü alışkanlıklardan uzak olmayı, yaptıkları hatalardan dersler alarak doğruları yapmayı öğrenebiliyorlar. En önemli şeyler de bunlar zaten. Kazanmayı öğrenmek için kaybetmeyi kabullenmek ve ders çıkartabilme yeteneğine sahip olmak çok çok önemli bir kazanım.

Kaç yaşında başlamalı?

Satranç her yaştaki oyuncunun oynayabileceği bir oyun olduğu gibi her yaşta da öğrenilebilen bir oyun. Ancak çocukların zihinsel gelişimi düşünüldüğünde,satranca erken yaşlarda başlamanın önemi açıktır. Bilimsel çalışmalar çocuklarda yeteneğin gelişiminin 2 ile 6 yaşlar arasında daha hızlı olduğunu ortaya koymaktadır.Bu nedenle satranca başlama yaşının 4 ile 6 yaş arasında olması gerektiğini söyleyebiliriz.

Odaklanma:

Çocuklara dikkatli ve konsantre olarak gözlem yapmanın faydalarını öğretir.

Görselleştirme:

Bir hareket dizisi gerçekleşmeden önce, çocukları onu hayal etmeye teşvik eder. Taşları akıldan oynama eğitiminde, akıllarından önce bir hamle, sonra iki, üç ve daha çok sayıda hamle yapmalarını öğreterek, görselleştirme yeteneklerini kuvvetlendirir.

İleriyi düşünme:

Satranç çocuklara önce düşünmeyi, sonra hareket etmeyi öğretir. “Eğer ben bunu yaparsam, sonra ne olur ve buna karşılık ben ne yapabilirim?” sorusunu kendilerine sormayı alışkanlık haline getirir.

Muhakeme yeteneği:

Çocuklara akıllarına gelen ilk şeyi yapmak zorunda olmadıklarını önlerindeki seçenekleri belirleyerek bunların iyi ve kötü yanlarını dikkate almayı gösterir.

Analiz yeteneği:

Oyun esnasında belirli eylem ve serileri değerlendirtir. “Bu serinin bana yardımı olur mu, yoksa bana zarar mı verir?” sorusunu sormayı öğrenen çocuklar dürtü yerine mantık ile yönlendirildiğinden daha iyi kararlar almayı bilir.

Soyut düşünme:

Çocuklara düzenli olarak ayrıntılardan çıkarak büyük resmi görmeye başlarlar. Ayrıca, bir konumda kulllanılan kalıpları alarak bunları değişik ama ilişkili durumlarda kullanmayı öğrenir.

Planlama:

Çocuklara uzun vadeli hedefler geliştirip bunlara ulaşmak için adım atmaya başlar.Yeni gelişmeler durumu değiştirdikçe planlarını tekrar değerlendirme ihtiyacını da öğrenirler.