ABD’de benzin artık sudan ucuz
Amerikalı tüketiciler, şu günlerde bir litre su veya süte benzinden daha fazla para ödüyor. Çünkü petrol fiyatlarındaki düşüş, son dönemde Amerika’daki benzini hayli ucuz hale getirdi
Amerika seyahatinde bir vesileyle benzin alıp da, Türkiye’ye dönüşünde eşine dostuna anlatmayan yoktur. Daha küresel petrol fiyatlarıyla birlikte bir galon (3.7 litre) benzinin fiyatı 3 doların altına düşmeden önce bile, depoyu 35 dolara (78 TL) doldurmak ballandıra ballandıra anlatılan bir hikayeydi. Benzin fiyatlarının, 2010’dan bu yana ilk kez 3 doların altına inmesinin ardından ise ABD’de benzinciye gitmek, Türkiye’de yaşayanlar için fantastik bir hikaye haline geldi. Zira ülkede artık benzin, sütten de sudan da daha ucuz.
ABD genelinde sütün galonu 3.73 dolara, bazı lüks su markaların ise galonu 8.20 dolara satılıyor. Yani insanların benzincilerde kuyruk bekleyip, depolarını doldurmaları boşuna değil. Sosyal medyada benzin fiyatlarını gösteren fotoğraflar paylaşıp, bayram havasında tweet’ler atanları anlamak da güç değil.
Basit bir karşılaştırma
Meselenin Türkiye’deki karşılığını anlamak için basit bir hesap yeterli. Bir varil 3.7 litre. Benzin fiyatlarının 3 dolara düşmesi, litresinin 0.81 dolara yani 1.8 TL’ye satılması anlamına geliyor. Demek ki bir aracın 55 litrelik deposunu 99 TL’ye doldurmak mümkün. Aynı Otomobilin deposu, Türkiye’de ise yaklaşık 260 TL’ye doluyor.
Washington merkezli SGA danışmanlık şirketinin CEO’su Cenk Sidar, ABD’de 80 litrelik deposunu 88 dolar yerine artık 71 dolara doldurduğunu söylerken, iki ülke arasındaki farkı “Piyasa ekonomisi, küresel emtia fiyatlarındaki değişimlerin vatandaşın cebine yansımasını gerektirir. Türkiye’de petrol fiyatı artışı vatandaşa olumsuz yansıyor, düşüş yansımıyor. Hükümet bu durumdan haksız fayda sağlamış oluyor” yorumunu yapıyor.
Satışları da etkiledi
ABD’deki ucuz benzin, otomotiv üreticilerinin rakamlarına da etki etmiş. Paylaşılan ilk veriler, ekim ayında çok benzin yakan büyük modellerde satışların arttığını gösteriyor. Örneğin Jeep satışları yüzde 52 artarken, çevreci Toyota Prius’un satışlarında yüzde 13.5 düşüş gerçekleşti.
Benzin istasyonlarında ise alan da satan da memnun. Başkent Washington’a yarım saat uzaklıktaki Fairfax’te benzin fiyatının 2.77 dolar olduğunu gösteren tabelanın fotoğrafını çekerken, Damien adlı müşteri yanıma yaklaşıyor. “İnanılmaz fiyatlar!” deyip, bir fotoğraf da o çekiyor.
Az ilerideki Shell istasyonunun müdürü Mazhar da müşterilerinin çok arttığını, herkesin deposunu doldurduğunu, kâr marjları aynı (varil başına 8-9 cent) olduğu halde daha fazla kazandıklarını söylüyor. Günde normalde 800 galon satarken, fiyatlar ucuzladığından beri 1000 galonun altına inmediklerini ekliyor.
Aykırı örnekler var
Bununla birlikte Washington’daki istasyonlarda benzinin galonu hala 3.99 dolar civarında. Georgetown’daki Exxon bayiinin yetkilisi, tankerlerin şehire zor girebildiğini, bu yüzden başkentte benzinin her zaman pahalı olduğunu hatırlatıyor.
Son iki ayda fiyatlar 4.15 dolardan 3.99 dolara düştüğü halde satışlarında hiç artış yaşamadıklarını söyleyen yetkili, şehrin en zengin bölgesinde olduğumuzu hatırlatarak “Georgetown’da benzin fiyatına aldırış eden müşteri çok yok. Onlar depolarını hep full yapıyor” diye gülümsüyor.
187 milyon dolar
Fiyatlarındaki düşüşün, ABD’de ortalama bir ailenin masraflarını (geçen yıla kıyasla) ayda 50 dolar azaltacağı hesaplanıyor.
ABD ekonomisinin ise günde 187 milyon dolar tasarruf etmesi bekleniyor.
Küresel talep azaldı vergiler yerinde saydı
ABD’de benzin fiyatları Aralık 2010’dan bu yana 3 doların üzerinde seyrediyordu. Artışın ana nedeni, gelişmekte olan ülkelerdeki otomobil satışları ve petrol zengini Ortadoğu’da böş gösteren isyanlardı. Ancak bugün Ortadoğu’da petrol üretimi sürerken, özellikle ABD’de kaya gazı ve petrolü gibi yeni kaynaklarının bulunması arzı artırdı. Petrolün varil fiyatı haziran ayında 107 dolarken kasımda 80 doların altına düştü.
30 kuruşluk vergi
Fiyatlardaki değişimin benzin istasyonlarına yansımasında ise düşük vergilerin payı büyük. Amerikan Petrol Enstitüsü’ne (API) göre ABD’de benzine vergi galon başına ortalama 49.28 cent. Bu rakam litre başına 13.3 cent yani 30 kuruşa denk geliyor. Federal vergi miktarı tüm ülkede aynı: Galon başına 18.40 cent.
Ancak eyaletlerin kendi koyduğu vergilerin miktarı değişebiliyor. Kaliforniya’da toplam vergi, galon başına 70 cent (litrede 19 cent ya da 42 kuruş). Alaska varil başına 30 cent (litrede 8 cent/18 kuruş) ile verginin en düşük olduğu eyalet. Türkiye’de litre başına 2.94 TL vergi alınıyor. (Milliyet)
