ABD ‘bekle’ dedi Türkiye beklemedi

Gazetenin “Türkiye’nin Suriye’deki IŞİD taarruzu ABD’yi hazırlıksız yakaladı” başlıklı haberinde yetkililerin açıklamalarına göre, perde arkasında Ankara ve Washington arasındaki koordinasyon üst düzey seviyede çöktü. Haberdeki iddialar şu şekilde:

- Ankara, Washington’daki yetkililere önceden uyarı yapmayarak ‘tetiği tek taraflı olarak’ çekti. İddiaya göre, Beyaz Saray bu sırada esasında Amerikan Özel Kuvvetleri’nin de harekâta katılması yönünde gizli bir plan üzerinde çalışıyordu.

- Gazeteye konuşan ABD’li yetkililer, Suriyeli Kürtlerin ihtilaf bölgesinden harekât öncesi çıkarılmasını planlamıştı ancak Türkiye’nin adımının perde arkasındaki bu çabayı boşa çıkardığını söyledi.

- ABD’yle Türkiye’nin Suriye sınırına ortak bir operasyon düzenlemesine ilişkin görüşmeler 2015 ilkbaharına uzanıyor. Türkiye’nin ilk önerisi sınır ötesine 2 bin asker gönderilmesini içeriyordu. Gazete, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu planı Haziran 2015’te üst düzey Türk generallerle görüştüğünü yazdı.

- Amerikalı gazete “Türk yetkililer operasyonun başlatılacağına dair siyasi iradeden öyle emindi ki, askeri kararı duyuran basın bildirileri bile hazırlanmıştı” iddiasında bulundu.

Beyaz Saray soğuk yaklaştı

- Gazeteye göre, Ankara Türk askerinin yanı sıra Obama yönetiminin de Amerikan komandoları göndermeyi kabul etmesini istiyordu. Fakat Beyaz Saray buna soğuk yaklaştı. Sonuç olarak iki ülke; Suriyeli olmayan kara güçleri kullanmak yerine, sınırdaki yaklaşık 37 kilometrelik bir alanı temizlemek için binlerce Suriyeli isyancıya hava ve topçu desteği vermek noktasında anlaştı.

- Türkiye, kara harekâtının başını çekmesini istediği Sünni isyancı grupların isimlerini verdi; Amerikan istihbaratı ise bu kişilerin olası terörist bağlantılarını araştırdı.

- Türkiye’nin operasyona katılmasını istediği en büyük örgütlerden Ahrar ül Şam, ‘fazla aşırılıkçı’ bulunduğu için ABD tarafından reddedildi.

Uçak krizi olunca ertelendi

- ABD-Türkiye operasyonuna ilişkin görüşmeler geçen yaz, hem Pentagon liderleri hem bazı Türk generaller Ankara’nın önerilen misyonu yürütecek sayıda isyancıyı mobilize edip edemeyeceği konusunda şüpheleri nedeniyle çıkmaza girdi.

- Rusya da Suriye’de geçen yıl müttefiki Beşar Esad’ın yanında devreye girince, özellikle Rus jeti Türkiye tarafından düşürülünce, operasyon rafa kalktı. Türkiye destekli isyancıların birçoğu Esad güçlerinin Halep’teki saldırılarını savuşturmakla meşgullerdi.

- Cerablus operasyonuna ilişkin görüşmeler kış aylarındaki kısa süreli ateşkeste yeniden gündeme geldi.

- Üst düzey bir Türk yetkiliye göre, Türkiye Mart ayında ABD’ye, operasyonu yürütecek 1800 Suriyeli isyancının adını verdi.

- 15 Temmuz’daki darbe girişimi gerilimi artırsa da, her iki taraftan IŞİD’e karşı işbirliğini etkilememe kararı geldi.

Putin Erdoğan’a güvence verdi

- 9 Ağustos, Erdoğan ve Putin görüşmesinin ardından Rusya, Türkiye’den gelen üst düzey askeri heyete Türkiye’nin sınırı geçmesi halinde Moskova’nın Ankara’yı hedef almayacağı konusunda güvencesi verdi.

- SDG’nin Menbiç’i IŞİD’den 13 Ağustos’ta alması ise Türkiye’nin planını hızlandırdı. Ertesi hafta, bazı Kürt birliklerinin Türkiye sınırına doğru, kuzeye ilerlemesi Ankara ve Washington’da alarm zilleri çalmasına yol açtı. Zira IŞİD bu Arap kentinden temizlendikten sonra Suriyeli Kürt güçlerin, Fırat’ın doğusuna çekileceklerine dair Amerikan güvencesi alınca onay vermişti.

- Gazetenin kaynakları, 17 Ağustos’ta Türkiye’nin ‘dost savaşçıları’ sınırdaki mevzilerine taşımaya başladığını yazdı.

- Bu sırada, Kürt unsurlar Menbiç çevresinde yeni köyler almaya devam ediyor ve ABD’ye söz verdikleri gibi çekilmiyordu. Hatta bazı Kürt liderler, bir sonraki hedeflerinin Rakka yerine Cerablus olduğunu söylüyordu.

- IŞİD’in Gaziantep’te bir düğüne düzenlediği intihar saldırısının operasyonu başlatmak için yeni bir gerekçe verdiğini yazdı.

40 komandoyla destek gelecekti

- Suriyeli isyancılar toplanırken, TSK ülkedeki ABD’li askeri yetkilileri planlarından haberdar etti. ABD’li ve Türk yetkililere göre, bu brifingde Cerablus’a Türk komandolarının yanı sıra Amerikan Özel Kuvvetler güçlerinin de girmesi istendi. Amerikan komandoları hava saldırılarını ve sahadaki isyancıları koordine edecekti.

- Pentagon’dan en az 40 Amerikan komandosunu içeren bu plana onay geldi. Geçen hafta başı, Beyaz Saray’la görüşmeler başladı.

- Pentagon daha hızlı bir yanıt istiyordu; temkinli yaklaşan Beyaz Saray ise harekete geçirmeden bazı soruların yanıtlanmasını istedi. Yetkililere göre, Beyaz Saray özellikle bölgede El Kaide savaşçıları varken Amerikan Özel Kuvvetleri’nin nasıl korunacağı sorusuna yanıt istiyordu.

- Askeri kaynaklara göre Beyaz Saray’ın daha fazla bilgi talebinin esasında bir ret anlamına geliyordu.

- Beyaz Saray yanıt beklerken, Pentagon Ankara’ya biraz vakit tanıması için baskı yaptı. Bu arada, ABD’li yetkililer, Türk askerlerinin konuşlanacağı bölgelerdeki Kürt güçlerini çıkarmaya çalıştı.

Obama’nın haberi yoktu

23 Ağustos akşamı, Beyaz Saray Pentagon’a Amerikan Özel Kuvvetleri gönderme önerisi hakkında ertesi gün üst düzey bir toplantı yapmaya hazır olduğu bilgisini iletti. Fakat gece yarısı Türkiye, Washington’daki yetkililere önceden uyarı yapmadan operasyonu başlattı. Amerikan yönetiminden üst düzey bir yetkili, önerinin ABD Başkanı Barack Obama’nın masasına hiç ulaşmadığını söyledi.

- Gazeteye göre, “Türkiye harekâtı kamuoyu önünde ABD’yle ortakmış gibi sunsa da, Türk jetlerinin Cerablus’ta düzenlediği ilk hava saldırıları koalisyon şemsiyesi altında değil, tek taraflı olarak gerçekleştirildi.”

- ABD’li yetkililer, Türk uçaklarının bu sırada Suriye’nin değil, Türkiye’nin hava sahası içinden hedefleri vurduğunu söyledi.

Pentagon’a göre haftalar sürecekti

- Bölgedeki ABD’li yetkililer operasyonun kendileri olmadan başladığını fark edince, ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Joe Votel yetkilerini kullanarak Türkiye’ye insansız hava araçları, F-16’lar ve F-10’larla sınırlı hava desteği verdi.

- Amerikan Özel Kuvvetleri ön cephede yer almak yerine, Türkiye topraklarından Amerikan hava saldırılarını yönlendirdi.

- ABD’li yetkililer, IŞİD’in pek karşı koymadan çekilmesi sonrası birkaç saat süren Cerablus operasyonunun günler, belki haftalar alacağını sanıyordu. Gazeteye konuşan bir Türk yetkili, “Cerablus’un TSK ve ÖSO tarafından kurtarılmasının, bizim askerlerimizin bu göreve her zaman hazır olduğunun kanıtı” dedi.

- Wall Street Journal habere şu cümlelerle son verdi: Amerikalı yetkililer, IŞİD’in bu kenti elinde tutma kararlılığını yanlış değerlendirdiklerini kabul ediyor.

24 kilometre derinlikte!

ÖSO, Azez ve Cerablus’ta 400 kilometrekareden fazla alanı teröristlerden kurtararak Türkiye sınırının güneyinde 24 kilometre derinliğe indi. Harekatla, iki bölge arasında 52 kilometre olan kopukluk 25 kilometreye düştü. Operasyonların sürdüğü Cerablus kentine 4 otobüsle takviye ÖSO birliği sevk edildi.