Yıl içinde yüzde 11’yi geçerek korkutan TÜFE, 2012’de son 29 yılın en düşük seviyesine indi. ÜFE, yüzde 2.45 ile 45 yılın dibine vurdu.
Memur ve emekli yüzde 0.14 oranında enflasyon farkı alacak. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı hedefi tutturduğu için hükümete özür mektubu yazmak zorunda kalmayacak.
Yıllardır vatandaşın kabusu haline gelen enflasyon canavarının beli kırıldı. Nisan’da yüzde 11.14’e çıkarak piyasaları korkutan enflasyon, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın ‘Enflasyon yılın son çeyreğinde düşecek’ öngörülerinden bile hızlı geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, tüketici fiyatları (TÜFE) 2012’de yüzde 6.16’yla son 29 yılın en düşük seviyesine indi. TÜFE, 2011’e göre 4.20 puan düştü. Yıllık enflasyon hükümetin yüzde 7.4’lük beklentilerinin de altında kaldı. Üretici fiyatları da (ÜFE) 45 yılın dibine vurdu. ÜFE, geçen yıl yüzde 2.45 düzeyinde kaldı.
Enflasyonun yüzde 7’nin altında çıkmasında işlenmemiş gıda fiyatlarındaki sert düşüş etkisini gösterdi. ÜFE’deki keskin inişte enerji, tarım ve madencilik sektörlerinde fiyatların düşüş eğilimi göstermesinin yanı sıra imalat sanayi fiyatlarında da değişim olmaması etkili oldu.
Çekirdek % 5.81 oldu
TÜFE Aralık’ta ise yüzde 0.38 ile tahminlere paralel gerçekleşirken, ÜFE Aralık’ta yüzde 0.12 azalışla yüzde 0.31 olan beklentinin altında kaldı. Merkez Bankası’nın yakından takip ettiği ve çekirdek enflasyon yerine açıklanan enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç fiyat artışı yüzde 5.81 oldu.
Aralık’ta en yüksek artış yüzde 1.55 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti. TÜFE’de ana harcama grupları itibarıyla haberleşmede yüzde 1.23, lokanta ve otellerde yüzde 0.39, konutta yüzde 0.24, ev eşyasında yüzde 0.21, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.10, sağlıkta yüzde 0.04, eğitimde yüzde 0.02, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0.01 artış yaşandı.
Memur ve emekliye % 0.14 enflasyon farkı
Aralık ayı tüketici fiyat artışı sonrasında Temmuz-Aralık dönemi enflasyonu yüzde 4.14 olarak gerçekleşti. Aralık ayı tüketici fiyatları yüzde 0.38 arttı. Bu şekilde yılın ikinci yarısında toplu sözleşme uyarınca yüzde 4 oranında zam alan devlet memurları, sözleşmeliler ve memur emeklileri, yüzde 0.14 oranında ek zamma hak kazandı.
Devlet memurları, sözleşmeliler ve memur emeklilileri 1 Ocak 2013’ten geçerli olmak üzere yüzde 3’lük zamlarının üzerine yüzde 0.14 enflasyon farkı alacak. Enflasyon zammı memur, sözleşmeli ve memur emekli maaşlarına yapılacak yüzde 3’lük artışla birlikte maaşlara ilave edilecek. Böylece toplam zam oranı yüzde 3.14 olacak. Memura, 2012 yılı için yüzde 4+4, 2013 için 3+3 zam verilmişti. Ocak-Haziran 2012 döneminde TÜFE artışının yüzde 1.97’de kalması nedeniyle, memura 2012 yılı ilk 6 ayı için yüzde 4 zam yapılmış, enflasyondan kaynaklanan bir zam farkı ihtiyacı olmamıştı.
TÜİK İngilizce’ye geçti logosunu değiştirdi
1926 yılında Merkezi İstatistik Dairesi adıyla kurulan ve son olarak 2005’te Türkiye İstatistik Kurumu adını alan TÜİK, 2013’e yeniliklerle girdi. Kurum ‘TÜİK’ logosunu değiştirerek daha modern bir hale getirdi. Yuvarlak eski logo yerini siyah ve kırmızı renklerin yer aldığı yeni şekline devretti. Türkiye İstatistik Kurumu, verilerde de sürpriz bir yenilik yaptı. Tüketici Fiyat Endeksi ile Üretici Fiyat Endeksi’nde aylık olarak seçilen en yüksek artan ve en fazla düşüş gösteren maddelerin isimlerini İngilizce olarak yayımlamaya başladı.
2012’nin artış lideri konut
2012 yılında en yüksek artış yüzde 11.37 ile konut grubunda gerçekleşti. Onu lokanta ve oteller (yüzde 9.31), çeşitli mal ve hizmetler (yüzde 8.66), giyim ve ayakkabı (yüzde 8.17) izledi. 2012’nin tamamında tarımda yüzde 4.17 düşüş, sanayide yüzde 3.83 artış yaşandı.
Hükümete ilk kez özür mektubu yazmayacak
2006’dan bu yana açık enflasyon hedeflemesi sistemine geçen Merkez Bankası, bu yıl ilk kez hükümete özür mektubu yazmayacak. Merkez Bankası’nın yüzde 5’lik 2012 yılı hedefi tutmasa da 2 puanlık aşağı ve yukarı yönlü marj sayesinde özür mektubundan kurtuldu.
Merkez Bankası açık enflasyon hedeflemesi sisteminin bir gereği olarak her yıl enflasyonda alt ve üst sınırları olan bir nokta hedef belirliyor ve bu hedefin sınırlarını aşması halinde, hedefi neden tutturamadığını mektupla hükümete bildiriyor. Merkez Bankası, 2012 yılsonu için enflasyon hedefini yüzde 5 olarak belirlemişti. 2 puanlık aşağı ve yukarı yönlü belirsizlik aralığıyla bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 7’yi geçmemesi gerekiyordu. Yıllık enflasyon yüzde 6.16’da kalınca, Merkez Bankası hükümete özür mektubu göndermekten kurtulmuş oldu.
2006’dan bu yana ilk kez
Açık enflasyon hedeflemesi sisteminin ilk yılı olan 2006’da hedeflenen enflasyon oranı yüzde 5 olarak belirlenmiş ve üst ve alt sınırı da artı/eksi 2 puanlık belirsizlik aralıkları ilan edilmişti. Ancak yıl sonunda enflasyon yüzde 9.65 olarak gerçekleşmişti. 2007’de enflasyon hedefi yüzde 4 olarak belirlenmiş ancak gerçekleşme yüzde 8.39 olmuştu. Bu sapmalar diğer yıllarda da devam etti. 2008’de sapma yüzde 150 olurken, 2009’da sapma bu kez aşağı yönlü yüzde 13.5 oranında, 2010 yılında yüzde 1.5 oranında yaşandı.
Ali Babacan: Umduğumuzdan iyi rakamlar geldi
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, enflasyonda düşüşün devam ettiğini belirterek, “2012’de TÜFE son 29 yılın, ÜFE son 45 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Umduğumuzdan iyi gelen enflasyon 2013 için bize sağlam temeller oluşturuyor” dedi. Babacan, 2012 yılındaki büyümenin, önceki 2 yıl kadar yüksek olmadığını ama hem cari açıkta hem de enflasyonda çok önemli kazanımlar elde edildiğini kaydederek, bundan sonraki büyüme oranlarının daha istikrarlı, daha sürdürülebilir bir zemine oturmasını sağlamış olduklarını sözlerine ekledi.
Sigara zammı 0.9 puan yükseltecek
Sigarada yılbaşında yapılan vergi artışı enflasyonu az da olsa etkileyecek faktörlerden biri. Sigara şirketlerinden bazıları ÖTV artışlarının ardından perakende satış fiyatlarına yüzde 15 civarında zam açıklarken, ekonomistler tüm şirketlerin benzer oranda zam yapması halinde bunun 2013’te enflasyona etkisinin 0.7-0.9 puan aralığında olmasını bekliyor.
Uzmanlar ne dedi?
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2013 Para ve Kur Politikası toplantısında yaptığı sunumda, bu yılın sonunda gıda fiyatlarının da etkisiyle enflasyonun yüzde 6.5’in altında, yüzde 5 olan hedefe yakın gerçekleşmesini beklediklerini söyledi. Başçı, “Önümüzdeki 3 yıl boyunca enflasyonun yüzde 5’e oldukça yakın seyretmesini, oynaklığın yüzde 5 etrafında oldukça düşük olmasını istiyoruz” demişti. Reuters’ın 10 ekonomistin katılımıyla yaptığı enflasyon anketine göre enflasyonun 2013 sonunda yüzde 6.5 olması bekleniyor. Katılımcıların hiçbiri yüzde 6’ın altında gerçekleşme beklemiyor.
Yüzde 5’in altı için vergi reformu şart
- Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali İhsan Gelberi:
Bu yıl için yüzde 5 hedefi makul değil. Tek haneye getiren 2001 sonrası yapılmış ciddi reformlardı. Sadece Merkez Bankası’nın politikalarıyla bunu yüzde 5’e getirmeniz ve altına indirmeniz mümkün değil. Ciddi reformlar gerekli. En önemli yapısal değişiklik vergi reformu. Dolaylı vergi ile gelir sağlıyoruz. Kamu mallarına yapılan zam artıyor. Ancak, doğrudan vergiden gelirlerinin artması halinde enflasyon ile vergi arasındaki bağı azaltmış oluruz.
Yüzde 5’lik büyümede 2013 hedefi tutmaz
- Garanti Yatırım Ekonomisti Gizem Öztok Altınsaç:
Yüzde 5 enflasyon hedefinin yüzde 4-5 gibi bir ekonomik büyüme ortamında kalıcı olarak sağlanması çok da olası değil.
Orta ve uzun vadede bakıldığında, enflasyonun yüzde 7-7.5 seviyesinde yapısal olarak yapışkan gözüküyor. Bu seviyenin kalıcı olarak kırılması 3-4 yıl boyunca görünmüyor. Enflasyonun yüzde 5 olan enflasyon hedefine kalıcı olarak yakınsamasını engelleyen yapısal faktörler var.
Zamlar sonrası % 7 sürpriz olmaz
- Marbaş Menkul Değerler Araştırma Müdürü Üzeyir Doğan:
Enflasyon rakamlarında düşüş 2013 ve sonrasında daha zor olacak. Zamlar ve artan vergiler nedeniyle enflasyon bir miktar yükselişe geçebilir. Bu dönemde hava koşullarında yaşanacak olumsuzluk ve tarım ürünlerinin fiyatında olacak bir artış, bu yükselişi biraz daha hızlandırabilir. Yılın ilk çeyreğinde geçtiğimiz yılın aylık rakamlarını yakalamak dahi başarı olacak. TÜFE’de yüzde 7’ye yaklaşacak rakamı sürpriz görmüyoruz.
Yıllardır tutmayan hedefler tutuyormuş
- İntegral Menkul Değerler Analisti Yeliz Karabulut:
Yıllık enflasyonun yüzde 6.16 seviyesine gerilemesi ve hükümetin yüzde 7.4 beklentisinin altında gerçekleşmesi yıllardır tutturulamayan enflasyon hedefinin tutturulabileceğini gösteriyor. Nisan 2012’de yüzde 11.14 seviyesine yükselen enflasyon, Mayıs’ta sert bir şekilde gerilemişti. Eylül’de mevsimsel etki nedeniyle yüzde 9.19 seviyesine yükselmiş ve tekrardan bu seviyeden düşüş eğilimine girmişti.
Haberin Devamı
