2013 bütçesi şimdiden 23 milyar lira saptı

Mal ve hizmet giderlerinde 6 milyar liralık sapma, okul sütü ve öğrenci harçlarını devletin üstlenmesiyle ortaya çıkan maliyete bağlanıyor. Kalanı ise BES, özürlü evde bakımı ve yeni belediyelere aktarılacak tutarlarla açıklanıyor.

Hükümet açıkladığı 2013-2015 Orta Vadeli Program (OVP) ile Orta Vadeli Mali Plan’la (OVMP) ekonominin 3 yıllık yol haritasını çizerken, 1 hafta sonra Meclis’e sunulması gereken 2013 yılı bütçesini de ortaya koymuş oldu. Buna göre 2013 yılı bütçesinin, öngörülen büyüklükte tutulamayacağı ve 404 milyar lirada bağlanacağı da anlaşıldı. Böylece 3 yıllık bütçe hedeflerine göre 381 milyar lirada bağlanması hedeflenen 2013 yılı bütçesinin, daha yıl başlamadan 23 milyar liralık sapmayla Meclis’e gideceği de şimdiden belli oldu.

Rakamlar, bütçedeki faiz giderleriyle ilgili öngörüsünü hiç değiştirmeyerek yine 53 milyar lira varsayan Maliye’nin, faiz hariç giderlerde 23 milyar liralık artış nedeniyle bütçe büyüklüğünü de 23 milyar lira artırmak zorunda kaldığını gösteriyor. Temel gider kalemleri incelendiğinde, Mal ve Hizmet giderleri kaliminde 6 milyar liralık sapma, okul sütü, öğrenci harçlarını devletin üstlenmesiyle ortaya çıkan maliyetle açıklanıyor.

Personel giderleri

Cari transferlerde görülen 7.7 milyar liralık sapma, değiştirilen bireysel emeklilik sisteminin maliyeti, özürlü evde bakımı ve yeni yasayla büyükşehir belediyesine dönüştürülen yeni belediyelere aktarılacak tutarlarla açıklanıyor.

Bu kalemdeki maliyetin 4 milyar lirası ise yeni belediyelere gidecek. Öte yandan 1 milyar liralık sapma da TCDD zararını kapatmak için bütçeye konulmuş tutardan oluşuyor.

Bütçede faiz hariç giderler kaleminin ilk sırasında öngörülenin üzerinde artışla personel giderleri hemen dikkat çekiyor. Buna göre 2013 yılında hedeflenen personel gideri tutarı 88.6 milyar lirayken, bu rakam 97.2 milyar liraya çıkarılarak yukarı yönlü revize edildi. Böylece personel giderleri öngörülenin 8.6 milyar lira üzerine çıkmış oldu.Bununu nedeni, Mali Plan’da şöyle açıklandı: “Personel giderlerine ilişkin ödeneklerin belirlenmesinde, 2012 yılında yapılan toplu sözleşme görüşmeleri sonrası karar altına alınan 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararıyla kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarında yapılacak artışlar, enflasyon hedefleri ile kamuda istihdam edilecek yeni personel sayısı dikkate alınmıştır.”

Ancak sözkonusu artışta, hükümetin İntibak Yasası ile yaptığı değişik ve KHK’lerle yeni teşkilat düzenlemelerinin getirdiği maliyetin de katkısı bulunuyor.

Hizmet giderleri arttı

Devletin mal ve hizmet alım giderlerinin daha önce 29.8 milyar lira olması öngörülmüşken, bu rakam da 3.7 milyar liralık artışla 33.4 milyar liraya çıktı. Bu artışın nedeni ise Mali Plan’da şöyle açıklandı: “Mal ve hizmet alım giderlerinin belirlenmesinde, kamu idarelerinin OVMP döneminde uygulamaya koyacakları yeni programlar, hizmet genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkacak ihtiyaçlar, özürlü eğitimi programından faydalanacak kişi sayısı, okul sütü projesinin uygulamasından doğacak ihtiyaçlar, üniversitelerde birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinin ödemesi gereken katkı payının devletçe karşılanmasına ilişkin düzenlemenin etkisi ile zorunlu eğitimi 12 yıla çıkaran kanuni düzenlemenin etkisi dikkate alınmıştır.”

Cumhurbaşkanlığı ödeneği artırıldı

2013 yılı bütçesinin genel bütçeli idarelerin ödenek tavanları da belli oldu. Buna göre geçen yıl 3 yıllık bütçe hazırlanırken 2013 yılı için Cumhurbaşkanlığı ödeneği 147.9 milyon lira olarak hesaplanmıştı. Ancak bu yıl bütçede Cumhurbaşkanlığı için ayrılacak ödenek 157.6 milyon lira olarak belirlendi. Buna göre Cumhurbaşkanlığı bütçesinde 9.6 milyon liralık yukarı yönlü bir revizyon yapıldı.

Yeni BES ve Kıbrıs’a borunun maliyeti 10.8 milyar lira

ÖNGÖRÜLENDEN 7.6 milyar lira daha fazla gerçekleşeceği hesaplanan cari transferler için bütçeye 143.6 milyar lira yerine 151.3 milyar lira gider kalemi konuldu. Mali Planda, bu rakam şöyle açıklandı: “Sosyal güvenlik sisteminin finansman ihtiyacı olmak üzere, tarımsal destekleme ödemeleri, sosyal amaçlı transferler ve hane halkına yapılan transferler, 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un getireceği yük, özürlü evde bakımı yardımından yararlanacak kişi sayısı ve diğer transferler dikkate alınmıştır.”

Bütçenin sermaye giderleri ve sermaye transferleri kaleminde toplamda 3.2 milyarlık bir artış gözlerden kaçmadı. Bu artışın nedenleri arasında Kıbrıs’a Anamur (Dragon) Çayı’ndan Boru ile Su Götürme Projesi’nden doğacak ihtiyaçlar ile üniversite harçlarının devletçe karşılanmasına ilişkin düzenlemenin etkisi de yer aldı.