Küresel piyasaların üzerinde kara bulutlar dolaşıyor. Dünyanın en büyük iki ekonomisinin ticaret savaşı resmen başladı. ABD yönetimi, Çin’den ithal edilen 34 milyar dolar değerindeki 800’den fazla ürüne yüzde 25 ek gümrük vergisi getirdi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘teknoloji hırsızlığı ile adaletsiz ticaret uygulamaları’ nedeniyle Çin menşeli teknoloji ürünlerine uygulama kararı aldığı 50 milyar dolarlık gümrük vergilerinin ilk bölümü, daha önce açıklandığı gibi Washington yerel saatiyle Cuma günü 00.01’de resmen hayata geçti.
Çin’in savunma, havacılık ve imalat sektörlerini hedef alan yüzde 25’lik ek gümrük vergisi, nükleer reaktörler, gaz türbinleri, hava ve gaz sıvılaştırıcı makineler, fırınlar ve ticari bulaşık makineleri gibi 34 milyar dolar değerindeki 818 ürünü kapsıyor.
Beyaz Saray, 16 milyar dolar değerindeki 300’e yakın ürünü içeren 2’nci bölümün bu ayın 3’üncü haftasında yürürlüğe girmesinin planlandığını açıkladı. İki hafta sonra 16 milyar dolar değerinde ürüne daha ek gümrük vergisi geleceğini belirten ABD Başkanı Trump, “Sonra bir 200 milyar dolar ve ardından 300 milyar dolarımız daha var” tehdidinde bulundu.
Çin’den anında karşılık
Amerika’nın bu hamlesine Çin’den anında yanıt geldi. Çin, ABD’nin bazı ihraç ürünlerine getirdiği ilave gümrük tarifelerine karşılık ABD’den ithal ürünlere tarife artışına gideceğini duyurdu.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hu Çunhua, ABD’nin Çin’den ithal edilen 34 milyar dolar değerindeki 800’den fazla teknoloji ürününe Cuma gecesinden itibaren uygulamaya başladığı yüzde 25 ek gümrük vergisine karşılık olarak, ABD’nin ithal ürünlere yönelik mütekabil tarife artışlarının anında yürürlüğe gireceğini duyurdu.
Sözcü Hu, tarife artışlarının hangi kalemlerde ve ne miktarda olacağına dair bilgi vermedi. Ancak Pekin yönetimi daha önce ABD’nin tarife artışı kararına karşılık olarak aralarında domuz eti, soya fasulyesi, elektrikli otomobil ve viski gibi ürünlerin olduğu 34 milyar dolar değerindeki ithal kalemine ilave gümrük vergisi getireceğini açıklamıştı.
İlk kıvılcım çelikten çıktı
- ABD ile Çin arasında bir ticaret savaşının başlangıcı olarak görülen gelişmeler, Trump yönetiminin Mart ayında ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmesiyle başladı.
- Çin, Washington’ın çelik ve alüminyum ürünlerine yönelik ek gümrük vergilerine cevaben, ABD menşeli 128 ürüne yüzde 15 ila yüzde 25 tarife getirilmesi kararını aldı.
- Bu gelişmenin hemen ardından ABD yönetimi, Çin’in, Amerikalı şirketlerin teknolojilerini ve fikri mülkiyetlerini ele geçirmeye yönelik usulsüz faaliyetleri gerekçesiyle
1.000’i aşkın Çin menşeli ürüne yüzde 25 ek gümrük vergisi getirmeyi planladığını açıkladı.
- Pekin yönetiminin, ABD’nin sadece Çin’i hedef alan bu hamlesine tepkisi gecikmedi. Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’den ithal edilen 50 milyar dolar tutarındaki 659 ürüne yüzde 25 gümrük vergisi getirileceğini bildirdi.
- Bu açıklamanın ardından, ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e daha önce açıkladığı tarifelere misillemeyle karşılık vermesi halinde 200 milyar dolarlık daha gümrük vergisi uygulanması talimatını vermişti. Sonra bu rakama 300 milyar dolar daha ekledi.
- İki ülkenin, ticaret savaşında karşılıklı gümrük vergisi artışlarını sürdürmesi halinde
2020 yılı itibarıyla küresel ekonomik büyümeyi binde 5 azaltabileceği tahmin ediliyor.
Ekonomi zarar görür
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 12-13 Haziran tarihlerinde yaptığı ve faizleri bu yıl 2’nci kez yükselttiği toplantının tutanakları yayımlandı. Tutanaklara göre, Fed’in ABD ekonomisi hakkında görüş aldığı birçok kişi ve kurum, ABD ile diğer ülkelerin artırdığı gümrük vergileri nedeniyle yatırımlar üzerinde baskı oluştuğunu, bundan endişe ettiklerini söyledi.
Fiyatlar zamlanacak tüketici zarar görecek
ABD ile Çin arasındaki misillemelerin tırmanması halinde dünya çapında pek çok ürün ve mamülün fiyatlarının fırlaması kaçınılmaz olacak. Bunun yanı sıra ABD’li ve Çinli şirketler büyük zarar görecek. Hem üretimler hem kârlılık azalacak, bu durum istihdama olumsuz olarak yansıyacak. Pekin’deki ‘Gavekal Dragonomics’ ekonomik araştırmalar şirketinin analisti Yanmei Xie, “Vergilerin doğrudan hedef aldığı sanayi ve sektörler üzerinde derhal, çok büyük etkisi olacak” dedi. Pekin’deki Renmin Üniversitesi’nin uluslararası ilişkiler profesörü Shi Yinhong da “Kilit nokta şu: Daha fazla misileme olacak mı, ikinci ve üçüncü tur intikam operasyonları olacak mı?” diye konuştu.
Rusya’dan misilleme
Amerika’nın ithal çelik-alüminyuma ek gümrük vergisi getirmesine Rusya’dan karşılık geldi. ABD’den bazı ürünlerin ithalatına ek yüzde 25-40 vergi getirilmesine yönelik kararname imzalandı. Petrol ve gaz teçhizatları, kaya delmeye yarayan araçlar ve optik fiber gibi ürünlere ek vergi geldi.
