1 dolar = 1 TL’den 1 dolar = 3 TL’ye
Bir zamanlar ‘Dolar acaba 1 TL olur mu?’ diye soruluyordu. Dün, dolar tarihinde ilk kez 3 TL’yi görerek yeni bir rekor daha kırdı.
Dolar/TL,tarihi zirvesini 3.0029’a, euro/TL 3.3476’ya taşıdı. Önceki akşam Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) 28-29 Temmuz tarihli toplantı tutanaklarında Fed üyelerinin ekonomik şartların faiz artışına henüz hazır olmadığı ancak bu noktaya yaklaştığı görüşünde birleştiği açıklandı. Bu kararın ardından 2.9083 seviyesine kadar gerileyen dolar/TL, dün iç piyasada siyasi gerginliğin etkisi ile Asya piyasalarında yapılan ilk işlemlerde tarihi zirvesini 3.0029’a taşıdı.
Psikolojik sınır
Dolar/TL’nin kritik psikolojik eşik olan 3.00 seviyesinin hemen üzeri görülse de tekrar 2.97’nin altına gerilediğini belirten analistler, dolar/TL’nin 3.00’ün üzerinde kalıcı olup olmayacağının önemli olduğunu dile getiriyor. Analistler, dolar/TL’nin 3.00’ün üzerinde kalıcı olmaması durumunda geri çekilmelerin yaşanacağını ve 2.90 seviyesinin destek konumunda izleneceğini kaydediyor. Merkez Bankası’nın olası bir keskin faiz artışında doların 2.80’lere hatta 2.75’lere geri çekilme ihtimali var. Ancak artan güvenlik riskleri, seçim belirsizliği, olası bir faiz artışı durumunda bile tahmin yapabilmeyi zorlaştırıyor.
TL üzerindeki baskı artıyor
Dolar dün tarihinde ilk kez 3 lirayı görürken ‘1 lira olur mu’ tartışmaları da çok yakın bir geçmişte hatırlarda kalan bir soru olarak gülümsetiyor. Dolar çok uzun süre Türk Lirası karşısında stabil kaldıktan sonra 2013’te yine Fed’in açıklamaları ile hareketlenmiş, 17-25 Aralık döneminde de sıçrayışına devam etmişti. Ardından Merkez Bankası üzerindeki ‘Faizi düşür’ baskısı da dolara yeni bir güç katmıştı. Son olarak 7 Haziran seçimlerinden çıkan sonuç ve koalisyon hükümetinin kurulamaması dolar üzerindeki baskıyı inanılmaz şekilde artırdı ve 1 lira tahminlerinin yapıldığı dolar, dün itibarıyla 3 liralık seviyeyi görmüş oldu
3 liraya 3 neden
1. MB Fed’i bekleyecek
TCMB’nin faiz tarafında bir adım atmak için ABD Merkez Bankası’nı (Fed) bekleyeceğine işaret etmesi. Fed’in bu yıl Eylül ya da Aralık’ta faiz artırabileceği belirtiliyor. Ancak henüz faiz artış tarihi netleşmiş değil.
2. Seçim belirsizliği
Siyasi belirsizlik doların günlerdir yükselmesindeki bir diğer etken. Koalisyon çabalarının sonuçsuz kalmasıyla Türkiye yeniden seçime doğru ilerliyor.
3. Güvenlik endişeleri
Güvenlik endişeleri TL’de sert değer kaybı yaşatıyor. TL gelişmekte olan ülke para birimleri arasında açık ara en kötü performansı gösteriyor. TL’nin yılbaşından bu yana dolar karşısında değer kaybı yüzde 26’ya ulaştı.
FİTİL 2013’TE ATEŞLENDİ
16 Mayıs 2013: 1.8465
San Francisco Fed Başkanı John Williams istihdamın güç kazanmaya devam etmesi halinde, “Varlık alımlarının hızını belki de bu yaz azaltabiliriz. Daha sonra ise her şey umduğumuz gibi giderse alım programını bu yılın sonu gibi bitirebiliriz” dedi. Günü 1.8253 TL’den tamamlayan dolar 17 Mayıs’ta 1.8465 TL’ye kadar yükseldi.
30 Mayıs 2013: 1.8805
Fed’in para musluklarını kısacağı beklentisi gelişmekte olan piyasalardan kaçışı körükledi. Türkiye de bu rüzgardan etkilendi ve dolar Türk Lirası’na karşı yükseldi. Güne 1.86 seviyesinden başlayan dolar 1.88’e doğru hareketlendi.
11 Haziran 2013: 1.9155
Küresel risk iştahında azalmaya paralel gelişmekte olan piyasalardan çıkışlar ve polisin Gezi Parkı protestoları sonrası Taksim’e girmesiyle dolar 1.91’e yaklaştı. Merkez Bankası’ndan art arda hamleler geldi. Ek parasal sıkılaştırma açıklaması yapan MB gün içinde beş kez döviz satım ihalesi düzenledi.
27 Ağustos 2013: 2.0100
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin Suriye’ye askeri müdahale olasılığını artıran açıklamalarının ardından ilk önce uluslararası piyasalarda 2 lira sınırını aşan dolar sabahki açılışta bankalararası işlemlerde de 2 lira sınırını aşarak tarihi rekor kırdı.
5 Eylül 2013: 2.0840
Suriye gerginliği ve Merkez Bankası’nın kuru savunacak hamlelerinin yetersiz kalacağı etkisiyle dolar TL karşısında 2.0840 ile o güne kadarki en yüksek seviyeye ulaştı.
21 Ocak 2014. 2.2740
Merkez Bankası’nın üç politika faizine de dokunmaması üzerindeki siyasi baskılara bağlandı. Bu yorumlar sonrasında dolar 2.27 ile rekor kırdı.
16 Aralık 2014. 2.4140
Dolar, siyasi risk ve rubledeki değer kaybının etkisiyle 2.4140 ile rekor kırdı.
10 Şubat 2015: 2.5075
Yunanistan krizi piyasaları etkiledi. Sert satış baskısının ardından kur güne düşüşle başlasa da 2.50’yi geçerek rekor tazeledi.
24 Nisan 2015: 2.7435
Gelen seçim anketlerinde HDP’nin barajı geçeceğine ve tek parti iktidarının zor olacağına dair anketlerle birlikte dolar yeni bir rekor daha kırdı.
8 Haziran 2015: 2.8094
Seçim sonuçlarının koalisyona işaret etmesi sonrasında dolar 2.8094’le rekor kırdı.
14 Ağustos 2015: 2.8460
CHP ile AKP arasındaki koalisyon görüşmelerinin olumsuz sonuçlanması, Davutoğlu’nun erken seçime işaret etmesi sonrasında 2.8460’ya çıktı.
18 Ağustos 2015: 2.9067
MB’nin faize dokunmaması sonrasında dolar 2.9067 ile rekorunu yeniledi.
20 Ağustos 2015: 3.0029
Güneydoğu’dan gelen şehit haberleri, seçimin düğümü çözmeyeceğine ve benzer sonucun çıkacağına dair endişeler, Türkiye’nin notunun kırılacağına dair beklenti, sert yabancı çıkışı ile dolar ilk kez 3 lirayı gördü.
