‘Sahtekâr sendromu’

Kamuoyunda pek bilinmeyen ‘Sahtekarlık Sendromu’ yaşayanların en belirgin özelliğinin; ‘kişinin kendisinin sahtekar ve dolandırıcı olduğuna inanmasıdır’ diye tanımlanıyor. İGÜ Psikoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Psikiyatrist Onur Okan Demirci, İmposter Sendromu olarak da bilinen bu rahatsızlık hakkında şöyle konuştu: Bu rahatsızlığa İmposter Fenomeni, Fraud Sendromu, İmposterizm, Sahtekar Sendromu, Dolandırıcı Sendromu gibi isimler de verilir. Bu rahatsızlığı yaşayan kişiler gerçekleştirdikleri kişisel başarılarının tesadüf, şans veya sahte olarak gerçekleştiğine inanırlar. Buna inandıkları için kendilerini dolandırıcı veya sahtekâr gibi hissederler. Halbuki gerçeklerin sahtekarlıkla ilgisi bulunmamaktadır. Kişi aslında başarıyı tamamen kendi becerisi ve çabası ile elde etmiştir fakat zihinde beliren bazı işlevsiz ve gerçek olmayan düşünceler nedeni ile kendisinin sahtekâr veya dolandırıcı olduğuna inanması ile sonuçlanır.

Sahtekâr olduğuna inanan imposter sendromlu kişinin foyasının bir gün ortaya çıkacağı endişesi ile konuşmalardan, sohbetlerden ve sosyal ortamlardan kaçmaya çalıştığını belirten Demirci, Örneğin; toplantılara katılmaktan, konuşma yapmaktan, seminer vermekten, soru sorulacağı endişesi ile iş ortamlarına girmekten kaçmaya başlar. Bu kişiler tipik olarak kendilerinin sahte olduğunu düşünürler, başarılarının sadece şans olduğuna inanırlar ve iltifat aldıklarında bu iltifatın gerçek olmadığına inandıkları için aşırı kibar yanıtlar vermeye çalışırlar.

Örneğin güzelliği ile ilgili iltifat alan bir kişi bu durumu aslında güzel değilim o sizin güzel bakış açınız gibi nitelendirebilir. Veya başarısı ile ilgili övgü alan kişi aslında ben bir şey yapmadım sadece kolay bir sınavdı gibi aşırı kibar yorumlarda bulunur. Bu rahatsızlık çoğunlukla kadınlarda görülmektedir. Kişinin sürekli içinden kendisini eleştirdiğini belirten Demirci, “Asıl sorun kişinin kendi zihninde sürekli dönüp duran aslında gerçek olmayan düşünceleridir” dedi. Bu durumdan muzdarip olan birçok ünlü ve tanınmış isim de bulunmaktadır.

Sahtekâr sendromuna yakalanmış olan kişilerin tedavilerinde psikiyatrik ilaç tedavileri yapılabiliyor.