"İsrail, Türkiye'nin altını oymak için her şeyi yapabilir"

Kudüs İbrani Üniversitesi’nden Suriye ve Ortadoğu uzmanı Ordinaryüs Profesör Moshe Ma’oz’a göre, İsrail hükümeti Suriye konusunda bir strateji geliştiremedi ama beş yıldan beri devam eden iç savaşın İsrail'in çıkarına hizmet ettiğini düşünüyor.

Eski İsrail Başbakanları Şimon Perez ve İzak Rabin’in yanı sıra, İsrail Parlamentosu Knesset’e de Ortadoğu meselelerinde danışmanlık yapmış olan Ma’oz, "İsrail Devlet yapısı, ‘Suriye savaşında taraflar birbirini öldürmeye devam etsin, herkese bu konuda başarılar dileriz’ fikrinde. Ayrıca Beşşar Esed için de ‘bildiğimiz şeytan, rüşvet verir birlikte çalışırız’ diye düşünüyor. Ama son zamanlarda İsrail Devlet yapısı içinde özellikle ordu içinde, “Şii hilâli bizim için daha büyük tehdit olabilir’ diye düşünenlerin sayısı artıyor" diyor.Ma’oz, İsrailli yetkililerin Suriye konusunda tercihlerini ortaya koyan açıklamalar yapmadığına dikkat çekiyor ama İsrail Devleti’nin bölünmüş bir Suriye tercih edeceğini anlatıyor. Ona göre, İsrail hükümeti içindeki Türkiye karşıtı unsurlar her ne kadar ana akım olmasalar da, Türkiye ile ilişkilerin altını oymak için her şeyi yapabilir, buna Suriye’de bir Kürt otonomisini desteklemek de dâhil.

Ma’oz’un dikkat çektiği başka bir nokta da, ‘çok çok sağda, neredeyse faşist’ diye tanımladığı İsrail hükümetinin IŞİD meselesini propaganda aracı olarak kullanmaya çalışması.

Ma’oz'un Al Jazeera'ye verdiği röportajlardan ilgi çekici kısımlar şöyle;

"ASIL TEHİLKE Şİİ İTTİFAKI"

oordu içinde bazı üst düzey subaylar, generaller, "Görüş değiştirmeliyiz çünkü asıl tehlike Şii ittifakı" demeye başladı. Fakat, tabii bu hiç kolay değil, çünkü her ne kadar Beşşar’ın kendilerine yaptıklarından sonra, İsrail’in o kadar da kötü olmadığını düşünmeye başlasalar da çoğunluk bu meseleyle İsrail’in ilgili olmadığını düşünüyor ve demokratik bir Suriye istiyor. Aslında bizim de desteklememiz gereken bu.

Maalesef Arap Baharı Tunus dışında başarılı olmadı. Ama milyonlarca insanın onur, özgürlük, demokrasi istemesi çok önemliydi. Müslüman Kardeşler bunu İslam himâyesinde istedi, doğru, çünkü Müslümanlar. Niye olmasın ki? İsrail de, Yahudilik himâyesinde demokrasi. Bir çok İsrailli, Müslümanlara terörist olarak bakıyor, genelleme yapıyor ki bu doğru değil. Yahudi terörü de var ayrıca. Ama hükümette de militan İslamcılarla, pragmatik İslamcıları farklı görmeye başlayanlar var. Ama yine de hükümetin tepe kısmı anti-İslamcı ve bu anlayışla İsrail’in Ortadoğu’ya entegre olması mümkün değil.

"RUSLAR'IN SEVDİĞİ ESAD DEĞİL, KENDİ ÇIKARLARI"

Ruslar altı ay önce geldiler ve bir kaç hafta önce de kısmen çekildiklerini söylediler. Kimse bilmiyordu böyle olacağını, ne CIA, ne de Mossad. Böyle şeyler olabilir her an. Bir çok senaryo var. Benim senaryom, ya da benim hüsnü kuruntum diyelim, çünkü olma olasılığı çok çok düşük, demokratik bir Suriye. Ama daha olası gözüken, Beşşar’ın denetiminde, İran ve Rusya desteğiyle, Afganistan’dan, İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü’ne, Hizbullah’tan Irak’tan gelen militan gruplara kadar, bir çok militan grubun desteklediği daha küçük bir Suriye. Beşşar Esed, Suriye’nin bir kısmını ve Şam, Humus, Hama, Halep, Kuzey Lazkiye ve Tartus bölgesine giden koridorları denetiminde tutabilir. Ruslar da desteğini sürdürecektir, Esed’i sevdikleri için değil, kendi çıkarlarını sevdikleri için. Bir ayaklarını Suriye’de tutmak istedikleri için, Amerika’yı geri tutmak için. Onlara, çıkarlarına hizmet edecek birisi lâzım. Beşşar da o kişi. Yani bu çıkar ilişkisi.

SURİYE'DE BÖLÜNME

Suriye zaten bölündü. Daha küçük bir Suriye, ana koridorların Beşşar denetiminde olduğu ve diğer grupların da belli bir alanı kontrol ettiği. Başka bir seçenek de federasyon ki bence iyi fikir ama onun da Esed istemiyor. Türkiye de, bütün bir Suriye istiyor ama o da Beşşar’ı istemiyor. Yalnızca bölgesel güçler değil, uluslararası güçler de bu konuda anlaşmış değil.

İSRAİL'İN IŞİD'E BAKIŞI

Uluslararası toplum IŞİD tehlikesini abartıyor. Evet doğru, tehlikeli, dünyanın her yerinden İsrail vatandaşı Araplar da dâhil olmak üzere gençlerin zihnine giriyor. Ama askeri açıdan baktığınızda büyük bir tehlike değil. 60 bin savaşçısı ve kamyonetleri var, evet bazı gelişmiş silahları da var ama çoğunlukla çöldeler. Ayrıca bir çok İslami bilgin onları İslam dışı olarak tanımlıyor. Ama mesele şu ki, onları yok etmek için karadan askeri müdahale lâzım. Yaalon, “IŞİD’i tercih ederim” derken haklıydı bence. Bir de IŞİD hâlâ coğrafi olarak İsrail’den uzak sayılır. Bir de mesele terör olunca, İsrail’in şakası yok. Eğer İsrail’e yönelik gerçek bir tehlike oluştururlarsa, İsrail bunun gereğini yapar. Ayrıca İsrail istihbaratının IŞİD’in nerede olduğunu bildiğine eminim. Bu konuda sanırım Amerikalılara da destek veriyorlardır ve istihbarat alışverişi yapıyorlardır. Ama elbette IŞİD’in yok olmasını da ister. (Al Jazeera)