‘Dokuz soruda Ergenekon’

BBC, “Türkiye’nin gündemine yıllardır damgasını vurduğu”nu belirttiği Ergenekon davasında savcının esasa ilişkin mütalaasını vermesi beklendiğine dikkat çekerek “Peki Ergenekon davası neydi? Ne zaman başlamıştı? Kimler yargılandı? Neler iddia edildi?” dedikten sonra dava sürecini şöyle anlattı:

1: SORUŞTURMA NASIL BAŞLADI?

Ergenekon soruşturması, o dönem adı konmamış olsa da, 12 Temmuz 2007′de Ümraniye’de bir gecekonduda bulunduğu söylenen 27 el bombasıyla başladığını belirten BBC, daha sonra gelen gözaltı ve tutuklama dalgalarının kısa aralıklarla toplumun pek çok farklı kesimini kapsayacak şekilde genişlediğini kaydetti.

2: ERGENEKON İDDİANAMELERİ

BBC haberinde Ergenekon davası kapsamında 20 civarında dosyanın birleştirildiği ancak ana davaya ait üç iddianamenin bulunduğu belirtilirken 25 Temmuz 2008′de mahkeme tarafından kabul edilen ilk iddianamenin yaklaşık 2 bin 500 sayfadan oluştuğuna da işaret edildi.

Haberde, ikinci iddianamenin 25 Mart 2009′da kabul edildiği ve Ergenekon ana davasıyla birleştirildiği kaydedildi ve Ağustos ayında birleştirme talepli üçüncü iddianamenin ana davaya eklendiği ifade edildi.

3: İDDİANAMEYE GÖRE ERGENEKON NE?

İlk iddianamede Ergenekon’un “terör örgütü” olarak tarif edildiği ve “üyeleri ve yöneticilerinin” darbe teşebbüsüyle suçlandığını anlatan BBC, iddianamede “Ergenekon terör örgütü en başta, ‘derin devlet’ ifadesi ile anılan, ülkemizde birçok kanlı eylemler gerçekleştiren, gerçekleştirdiği bu eylemlerle ciddi kriz, kargaşa, anarşi, terör ve güvensizlik ortamı oluşmasını amaçlayan ve bunu kısmen de olsa başararak ülkemizin gelişme ve kalkınmasının önünde engel olan bir örgüttür” ifadelerine yer verildi.

4: İDDİANAMEYE GÖRE ERGENEKON’UN AMACI NE?

“Ergenekon terör örgütünün, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı halkı silahlı isyana tahrik ettiği, cebir şiddet kullanmak sureti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini cebren ortadan kaldırmaya teşebbüste bulunduğu, amaçlarına ulaşmak için kontrolü altında bulunan medya ve sivil toplum kuruluşları vasıtasıyla ülkede kaos ve iç çatışma ortamı oluşturmaya çalıştığı, oluşacak gerginlik ortamından faydalanarak, görevde bulunan hükümetleri çalışamaz hale getirip, nihai olarak ordu içerisinde kendilerine destek vereceklerini umdukları askeri şahısların yardımı ile yönetimi değiştirmek amacıyla hükümeti yıkmaya teşebbüs ettikleri (…)”

5: BAŞKA HANGİ İDDİANAMELER BİRLEŞTİRİLDİ?

BBC’ye göre, davada birleştirilen iddianameler sadece üç iddianameyle sınırlı değil. İrticayla Mücadele Eylem Planı Davası, Şile Kazıları, İnternet Andıcı Davası, İlker Başbuğ Davası, Danıştay Saldırısı Davası, Cumhuriyet Gazetesine Molotof Davası başta olmak üzere 20 civarında iddianame Ergenekon davasıyla birleştirildi.

6: KİMLER YARGILANIYOR?

İlk gözaltıların ardından gelen dalgaların dikkat çekici isimleri bu davaya dahil ettiğini belirten BBC’ye göre, bu isimlerin arasında Emekli Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Şener Eruygur, emekli 1. Ordu Komutanı Orgeneral Hurşit Tolon, (Cumhuriyet Gazetesi eski Ankara Temsilcisi – CHP İzmir Milletvekili) Mustafa Balbay, Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, Sedat Peker, Veli Küçük, Kemal Kerinçsiz, gazeteciler Tuncay Özkan, Hikmet Çiçek, Deniz Yıldırım, İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek, İlhan Selçuk, İnönü Üniversitesi eski rektörü Fatih Hilmioğlu yargılanan yüzlerce kişiden bazıları.

7: DAVA SÜRECİNDE NELER OLDU?

Habere göre, toplumun farklı kesimlerinden pek çok isim, hatta daha önce birbirlerini tanımadıklarını söyleyen pek çok isim aynı örgütün üyesi veya yöneticisi olarak aynı davada yargılandı. Türkiye’yi sarsan faili meçhul cinayetlerle Ergenekon arasında bir bağlantı olup olmadığı sık sık araştırıldı.

Savcılığın ve savunmanın talep ettiği ortak tanıklar bir yana, sadece savunmanın talep ettiği ve mahkeme tarafından tanık olarak dinlenmesine karar verilen tanık sayısı düşük seviyelerde kaldı.

Gizli tanıkların kim oldukları ve “gizli tanık” ifadelerinin davanın seyrini değiştirmesi sıkça eleştirildi. PKK itirafçısı Şemdin Sakık örneğinde olduğu gibi bazı gizli tanıkların kimliği tartışma yarattı. Şemdin Sakık kendi isteğiyle mahkemede kimliğini açıklamıştı.

Uzun tutukluluk süreleri, sağlıksız yaşam koşulları, cezaevindeki olumsuz şartlar kamuoyunda en çok eleştirilen noktalar oldu.

8: DAVADA NELER “OLMADI”?

BBC, haberinde “Türkiye’deki ‘derin devlet’ olarak işaret edilen Ergenekon ‘terör örgütünün’ bir terör olayıyla bağlantısı ortaya çıkmadı. Cumhuriyet gazetesine yönelik saldırı ve Danıştay saldırısı dosyaları bu davayla birleştirildi ancak aralarında Cumhuriyet gazetesi yazarlarının ve yöneticilerinin de bulunduğu Ergenekon davası açısından bu birleştirme kamuoyunda sıkça eleştirildi” dedi.

Delil değerlendirme aşaması yargılama sürecinde tamamen atlandığını da vurgulayan BBC, “Savunma makamının ‘sahte olduğunu veya hiç olmadığını’ söylediği delillere ilişkin bir araştırma ve inceleme yapılmadı. Özellikle dijital verilere yönelik güvensizlik bu davalara damgasını vurdu” dedikten sonra şöyle devam etti:

“Ergenekon’un MİT’te olduğu öne sürülen şemasının varlığı, dönemin MİT müsteşarı tarafından reddedildi. Bu bağlamda dönemin MİT Müsteşarı Şenkal Atasagun’un mahkemede tanık olarak dinlenmesi talepleri reddedildi.”

Haberde ayrıca “Savunma makamına bugüne kadar üç ayrı oturumda 15’er dakika süre verildi. Bazı avukatların birden fazla müvekkili olması durumunda süre değişmedi. 5 müvekkili olan avukatın savunma süresi yine 15 dakika olarak kaldı” da denildi.

9: ŞİMDİ NE OLACAK?

“Ergenekon davası savcısı Mehmet Ali Pekgüzel esasa ilişkin mütalaasını verecek. Bu aşamada savcı dosyadaki bütün delilleri değerlendirip dosyaya ilişkin görüşünü söyleyecek. Mütalaanın tamamının sanıkların yüzüne okunması gibi bir usul bulunmuyor. Bunun yerine sadece sonuç bölümü okunabilir veya yazılı olarak mahkemeye sunulabilir. Ergenekon davasının dosya boyutları göz önüne alındığında binlerce sayfalık bir mütalaa sunulması bekleniyor.

Savcı esasa ilişkin mütalaasında ceza taleplerinde bulunacak. Savcı aynı zamanda tutuksuz yargılanan sanıkların tutuklanmasını talep edebilir.”

RAKAMLARLA ERGENEKON

BBC haberinde ayrıca, Ergenekon davasında yargılanan sanıkların ve avukatlarının yaptığı ortak çalışma sonucunda, Kasım 2012’de açıkladıkları raporda yer verilen rakamların bazılarına da dikkat çekti:

“100 binden fazla telefon izlendi.

60 bin telefon dinlendi.

3 bin kişi hakkında takip yapıldı.

Bin 360 kişi ifade verdi.

588 kişi tutuklandı.

71 sanık tutuklu yargılanıyor

Dava 6 yıldır devam ediyor.

7 sanık ifadesini veremeden öldü.

7 sanık kansere yakalandı.

Cezaevi revirinde ve hastanelerde tedavi gören 10 sanık bulunuyor.

19 iddianamenin toplam sayfa sayısı 17 bini aştı

Davanın ek klasör arşivi 5 terabayt büyüklüğüne ulaştı. Bu ise toplam 9 milyon sayfa doküman demek.

Davada 44 gizli tanık var.”